%0 Journal Article
%T Kopista i błazen, czyli dwie mesjańskie formuły wolności. Frojdeska hermeneutyczno-spekulatywna
%A Kuster, Maciej
%J Konteksty Kultury
%V 2022
%R 10.4467/23531991KK.22.017.16251
%N Tom 19 zeszyt 2
%P 205-221
%K władza, komedia, dowcip, subwersja, rewolucja, wolność, mesjanizm, Melville, Freud, Derrida, Foucault, Deleuze
%@ 2083-7658
%D 2022
%U https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/kopista-i-blazen-czyli-dwie-mesjanskie-formuly-wolnosci-frojdeska-hermeneutyczno-spekulatywna
%X Niniejszy artykuł jest próbą hermeneutycznego, równoległego czytania dwóch nowoczesnych narracji – Melville’a o Bartlebym, biednym skrybie, i Freudowskiego dowcipu o francuskim królu. Głównym gestem zawartym w tekście jest spekulatywne potraktowanie tych formuł jako skutecznych aktów oporu, którym udało się przezwyciężyć i odczarować to, co Foucault nazywa Władzą. Autor traktuje nowelę i dowcip jako parabole, które są inherentnie ironiczne i komiczne w Heglowskim sensie, co oznacza, że operują na, a więc rozbijają porządek symboliczny i takie dychotomie, jak brak i eksces, transcendentalne i materialne, absolutne i konkretne. Skonfrontowanie Deleuzjańskiego i Derridiańskiego odczytania Bartleby’ego oraz uzupełnienie ich mesjańską nadzieją Blocha pozwala autorowi postawić tezę, że skryba i żartowniś są figurami subwersji, a być może nawet rewolucji. Następująca później analiza powyższych anegdot wykorzystująca teorie komedii Zupančič i McGowana ukazuje, że są to opowieści o stawaniu się nowoczesnego podmiotu w strukturze komicznej gry władzy i oporu. Tekst postuluje, że skryba i żartowniś pokazują nam, że jednak istnieje nadzieja dla delikatnych i prekarnych nowoczesnych bytów podporządkowanych przez władzę.