TY - JOUR
TI - Kationowa pojemność wymienna gleb na różnym podłożu geologicznym w Górach Stołowych
AU - Kabała, Cezary
AU - Bogacz, Adam
AU - Gałka, Bernard
AU - Jezierski, Kamil
AU - Łabaz, Beata
AU - Waroszewski, Jarosław
TI - Kationowa pojemność wymienna gleb na różnym podłożu geologicznym w Górach Stołowych
AB - 
	Cation exchange capacity of soils developed on various bedrock in the Stołowe Mountains

	The effective cation exchange capacity in the surface layers of soils in the Stołowe Mountains reached mean values of 8–10 cmol(+) kg-1, of which up to 60% is exchangeable aluminum. The sum of base cations depends on the organic carbon content and particle-size distribution, related to the parent rock type. The largest sum is in soils derived from Cretaceous mudstones, followed by Permian sandstones and granite, whereas the smallest – from the Cretaceous sandstones. Among the soils derived from mudstones, Dystric Cambisols have the smallest base cation sum (2–2.5 cmol(+) kg-1), Luvisols have a two-fold higher and Eutric Cambisols – a three-fold higher one. The mean base saturation achieved 60% in Eutric Cambisols and 45% in Luvisols, while in Dystric Cambisols developed both from mudstones, Permian sandstones and granites it was on average 25% only. The sum of exchangeable base cations and base saturation in soils clearly differentiate the trophic status of forest habitats in the Stołowe Mountains, reflecting the interactions of geology and typological soil-forming processes.

	Zarys treści: Efektywna pojemność wymiany kationów w powierzchniowych warstwach gleb Gór Stołowych oscyluje wokół 8–10 cmol(+) kg-1, z czego aż do 60% zajmuje glin wymienny. Suma kationów zasadowych zależy od zawartości materii organicznej oraz od uziarnienia gleb, powiązanego z rodzajem skały macierzystej. Największa jest w glebach wytworzonych zwietrzelin mułowców kredowych, mniejsza z piaskowców permskich i granitów, najmniejsza z piaskowców kredowych. Spośród gleb wytworzonych z mułowców najuboższe w kationy zasadowe (2–2,5 cmol(+) kg-1) są gleby brunatne kwaśne. Gleby płowe mają sumę kationów zasadowych dwu-, a gleby brunatne właściwe – trzykrotnie wyższą. Wysycenie kompleksu sorpcyjnego zasadami osiąga 60% w glebach brunatnych właściwych i 45–47% w glebach płowych, a w glebach brunatnych kwaśnych, wytworzonych zarówno z mułowców, jak i granitów oraz piaskowców permskich, tylko 25%. Suma wymiennych kationów zasadowych oraz stopień wysycenia kationami zasadowymi wyraźnie różnicują warunki troficzne siedlisk leśnych Gór Stołowych, odzwierciedlając współoddziaływanie podłoża geologicznego i typologicznych procesów glebotwórczych.
VL - 2013
IS - Zeszyt 135
PY - 2014
SN - 1644-3586
C1 - 2083-3113
SP - 7
EP - 20
DO - 10.4467/20833113PG.13.020.1548
UR - https://ejournals.eu/czasopismo/prace-geograficzne/artykul/kationowa-pojemnosc-wymienna-gleb-na-roznym-podlozu-geologicznym-w-gorach-stolowych
KW - kationy wymienne
KW - gleby brunatne
KW - gleby bielicowe