%0 Journal Article
%T Rozwój dziewiętnastowiecznego Szczecina w Geschichte der Stadt Stettin Martina Wehrmanna
%A Łysakowska, Agata
%J Przegląd Archiwalno-Historyczny
%V 2018
%R 10.4467/2391-890XPAH.18.001.14918
%N Tom V
%P 9-27
%K Szczecin, nowoczesność, XIX wiek, urbanizacja, miasto, przemysł, handel, architektura, infrastruktura, dziewiętnastowieczne społeczeństwo
%@ 2391-890X
%D 2018
%U https://ejournals.eu/czasopismo/przeglad-archiwalno-historyczny/artykul/rozwoj-dziewietnastowiecznego-szczecina-w-geschichte-der-stadt-stettin-martina-wehrmanna
%X 
	Martin Wehrmann uważany jest za przedstawiciela najważniejszych historyków zajmujących się dziejami Pomorza Zachodniego. Był członkiem towarzystw regionalnych, w tym Towarzystwa Historii i Starożytności Pomorza oraz Pomorskiej Komisji Historycznej. Pozostawił po sobie wiele prac, w tym dwutomowe Geschichte von Pommern i Geschichte der Stadt Stettin. W drugim z wymienionych dzieł Wehrmann w trzech rozdziałach (Stettins Franzosenzeit, Stettin im 19. Jahrhundert bis zur Aufgebung der Festung, Die neueste Zeit seit 1873) opisał rozwój Szczecina w XIX w. Jest to charakterystyka o tyle interesująca, iż autor pisze o mieście sobie współczesnym, zwracając uwagę na procesy, które ukształtowały Szczecin jako miasto nowoczesne, takie jak: odbudowa miasta po okupacji francuskiej, działalność Korporacji Kupieckiej, funkcjonowanie portu i żeglugi, rozwój przemysłu i komunikacji, modernizację ulic, działalność i aktywność kulturalną konkretnych osób czy wreszcie: zniesienie twierdzy. W artykule wykorzystano definicje miasta nowoczesnego zaproponowane przez Krzysztofa K. Pawłowskiego, Marię Nietykszę oraz Bohdana Jałowieckiego.

	
	The development of 19th-century Szczecin in Geschichte der Stadt Stettin by Martin Wehrmann 

	Martin Wehrmann is considered one of the most prominent experts on the history of Western Pomerania. He was a member of various regional societies, including the Society of Pomeranian History and Antiquity, and the Pomeranian Historic Committee. He is the author of many works, including the two-volume Geschichte von Pommern and Geschichte der Stadt Stettin. In three chapters of the latter work (Stettins Franzosenzeit, Stettin im 19. Jahrhundert bis zur Aufgebung der Festung, Die neueste Zeit seit 1873), Wehrmann described the development of Szczecin in the 19th century. This description is quite exceptional, as the author writes about the city as it was at the moment of writing, pointing to the processes which shaped Szczecin and made it a modern town, such as the reconstruction of the city following the French occupation, the activity of the Trade Corporation, the functioning of the port and maritime transport, the development of industry and transport, modernization of streets, the activity of specific people, including cultural activity, and the disassembly of the fortifications. The article used a definition of a modern town by Krzysztof K. Pawłowski, Maria Nietyksza, and Bohdan Jałowiecki.

	Key words: Szczecin, modernity, 19th century, urbanization, city, industry, trade, architecture, infrastructure, 19th-century society