%0 Journal Article
%T „Skorpion” i „Poza Układem”. Przyczynek do historii trójmiejskiego podziemia wydawniczego w latach osiemdziesiątych XX wieku
%A Brzeziński, Piotr
%J Wolność i Solidarność
%V 2019-20
%R 10.4467/25434942WS.20.012.15016
%N nr 11-12
%P 190-204
%K podziemie wydawnicze w PRL, Joanna i Andrzej Gwiazdowie, Solidarność Walcząca Trójmiasto, Gdańsk, lata osiemdziesiąte XX wieku, Solidarność, stan wojenny
%@ 2082-6826
%D 2020
%U https://ejournals.eu/czasopismo/wolnosc-i-solidarnosc/artykul/skorpion-i-poza-ukladem-przyczynek-do-historii-trojmiejskiego-podziemia-wydawniczego-w-latach-osiemdziesiatych-xx-wieku
%X 
	Artykuł opisuje podziemną działalność wydawniczą grupy osób skupionych wokół Joanny i Andrzeja Gwiazdów w latach osiemdziesiątych XX wieku oraz historię tworzonych przez nich pism „Skorpion” i „Poza Układem”. Autor opisuje genezę i funkcjonowanie obu pism, analizuje ich linię programową i przybliża treść wybranych artykułów. Tekst oparty jest na archiwalnych egzemplarzach pism i na relacjach osób zaangażowanych w ich powstawanie. To pierwsze opracowanie historyczne na ten temat, a także przyczynek do – przygotowywanej przez Piotra Brzezińskiego – biografii politycznej Joanny i Andrzeja Gwiazdów.

	Abstract 

	The article describes the underground publishing activities of an informal group gathered around Joanna and Andrzej Gwiazda in the 1980s and the history of the magazines they created: “Skorpion” and “Poza Układem” (“Outside the System”). The author describes the genesis and functioning of both magazines, analyses their programme and introduces the content of selected articles. The text is based on archival copies of the periodicals and on the accounts of people involved in the creation of them. This is the first historical study on the subject, as well as a contribution to the political biography of Joanna and Andrzej Gwiazda prepared by Piotr Brzeziński.

	Keywords: Gdańsk, the 1980s, Solidarity, martial law, underground publishing in the Polish People’s Republic, Joanna and Andrzej Gwiazda, Fighting Solidarity Trójmiasto