%0 Journal Article
%T Nie-ludzka nieśmiertelność – kilka filozoficznych uwag na temat idei wieczności w poezji Zbigniewa Herberta
%A Ziemiński, Ireneusz
%J Konteksty Kultury
%V 2018
%R 10.4467/23531991KK.18.003.8769
%N Tom 15 zeszyt 1
%P 41-64
%K Zbigniew Herbert, filozofia, poezja, śmierć, nieśmiertelność, życie wieczne
%@ 2083-7658
%D 2018
%U https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/nie-ludzka-niesmiertelnosc-kilka-filozoficznych-uwag-na-temat-idei-wiecznosci-w-poezji-zbigniewa-herberta
%X Artykuł jest próbą filozoficznej rekonstrukcji idei życia wiecznego, obecnej w poezji Zbigniewa Herberta. Autor skupia się na pokazaniu trudności związanych zarówno z wiecznością niebiańską (transcendentną), polegającą na nowej formie ludzkiego istnienia po śmierci, jak i z wiecznością ziemską (immanentną), polegającą na nieśmiertelnej sławie (pamięć pokoleń) lub dostępnych niekiedy ludziom chwilach wieczności (oznaczających brak świadomości upływu czasu). Przykładem wieczności niebiańskiej jest nieśmiertelność duszy lub zmartwychwstanie ciał; obie możliwości oznaczają, zdaniem Herberta, radykalnie nową (doskonałą i nieskończoną) formę istnienia, zupełnie obcą ludzkiej (niedoskonałej i skończonej) naturze. Z tego powodu człowiek takiej wieczności nie pragnie, byłaby ona bowiem transformacją jego natury w inny, nie-ludzki (boski, anielski) byt. Wzorcowym przykładem wieczności ziemskiej są głębokie przeżycia (chociażby estetyczna kontemplacja piękna), kiedy to podmiot traci świadomość niszczącego upływu czasu, a nawet grożącej mu śmierci, ulegając chwilowemu złudzeniu, że trwa wiecznie. Herbert zdaje się jednak opowiadać za możliwością trzecią, która jest drogą sceptyków, niewierzących ani w wieczność transcendentną, ani immanentną, żyjących w ciągłym zawieszeniu między obiema drogami.