TY - JOUR
TI - „Ukrywałem przez jakiś czas Żyda”. Stanisław Lem jako pisarz polsko-żydowski
AU - Wołk, Marcin
TI - „Ukrywałem przez jakiś czas Żyda”. Stanisław Lem jako pisarz polsko-żydowski
AB - W artykule, idącym tropem badań Agnieszki Gajewskiej, rozważana jest przynależność twórczości Stanisława Lema do literatury polsko-żydowskiej, rozumianej jako literacki zapis doświadczenia żydowskiego utrwalony w języku polskim. Autor artykułu analizuje korespondencję Lema z Michaelem Kandlem oraz wczesną prozę pisarza, w której na różne sposoby mierzył się on z doświadczeniem Zagłady, za każdym razem kamuflując autobiograficzny charakter opisanych przeżyć. Ich symbolizacja w prozie Lema bardzo przypomina kategorie inkorporacji i krypty, kluczowe dla psychoanalizy Nicolasa Abrahama i Márii Török. W świetle tej koncepcji można w odniesieniu do pisarstwa Lema mówić o kryptonimowaniu żydowskiego pochodzenia autora i jego holokaustowych doświadczeń, a zarazem o tendencji do ich zastępczego ujawniania. Połączenie widocznego lęku przed odsłonięciem się wobec polskiej publiczności z mniej lub bardziej zaszyfrowanymi nawiązaniami do przeżyć Zagłady i do doświadczeń antysemityzmu sprawia, że twórczość Lema w wyjątkowy sposób dokumentuje sytuację wielu Żydów mieszkających w powojennej Polsce i ich stosunek do odziedziczonej tożsamości.
VL - 2022
IS - Tom 19 zeszyt 3
PY - 2022
SN - 2083-7658
C1 - 2353-1991
SP - 353
EP - 373
DO - 10.4467/23531991KK.22.027.16541
UR - https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/ukrywalem-przez-jakis-czas-zyda-stanislaw-lem-jako-pisarz-polsko-zydowski
KW - Stanisław Lem
KW - literatura polsko-żydowska
KW - kryptonimia
KW - psychoanaliza