%0 Journal Article
%T Tożsamość w Europie Środkowej
%A Masłowski, Michał
%J Konteksty Kultury
%V 2019
%R 10.4467/23531991KK.19.019.11245
%N Tom 16 zeszyt 2
%P 166-180
%K Europa Środkowa, Europa Środkowo-Wschodnia, Europa Pośrednia (médiane), kanon kultury, tożsamość, cywilizacja, poeta narodowy, naród kulturowy, inteligencja, esencjalizm, procesualność, uniwersalność, Czechy, Węgry, Polska
%@ 2083-7658
%D 2019
%U https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/tozsamosc-w-europie-srodkowej
%X Terminy Europy Środkowej, Europy Środkowo-Wschodniej (w opozycji do Mitteleuropa Friedricha Naumana), jak też Europy Pośredniej (médiane), zastąpiły po upadku komunizmu używany na świecie od wojny termin Europy Wschodniej. Metafory Czesława Miłosza, Milana Kundery i Fernanda Braudela dały impuls do poważnych prac historycznych Oskara Haleckiego, Jerzego Kłoczowskiego, Piotra Wandycza oraz Istvána Bibó i Jenő Szűcsa, jak też Timothy’ego Snydera, które ukazały w perspektywie „długiego trwania” jedność strukturalną i tożsamościową narodów „pomiędzy Niemcami i Rosją”, trzech królestw historycznych Czech, Węgier i Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Oryginalny typ tożsamości regionu skrystalizował się w XIX wieku pod wpływem filozofii Herdera i poezji romantycznej, poprzez figurę „poety narodowego” oraz typ „narodu kulturowego”, odrębny od „państw narodowych” pozostających pod wpływem paradygmatu Oświecenia. „Kanony kultury” narodowej i typ tożsamości „paradygmatycznej” tych krajów związany był ze wzorami kulturowymi. Typ tożsamości pozycyjnej („syntagmatycznej”) dominował natomiast w mieszczańskich krajach Zachodu. Przemiany krajów po upadku komunizmu, liberalizacji ustrojowej i pluralizacji opinii oraz braku jasnego dyskursu tożsamościowego Zachodu ewoluowały częściowo w stronę polityki historycznej – afirmacji tożsamości „paradygmatycznej”, niekoniecznie zaadaptowanej do warunków nowoczesności.