TY - JOUR
TI - Tetmajerowie. Rodzina pisarzy, poetów, powstańców, spiskowców i … geodetów
AU - Stoksik, Janina
TI - Tetmajerowie. Rodzina pisarzy, poetów, powstańców, spiskowców i … geodetów
AB - Posiadająca cudzoziemski rodowód, jednakże rychło spolonizowana, rodzina Tetmajerów osiadła w drugiej połowie XVIII w. w Galicji, a dokładniej w Tarnowie. Następnie, w drodze nabywania majątków ziemskich, zamieszkiwała w wielu miejscowościach ziemi tarnowskiej, w gorczańskiej Ochotnicy Dolnej i podhalańskim Ludźmierzu.
Trzej bracia Tetmajerowie, potomkowie Jerzego: Stanisław (1747–1821), prawnik, sekretarz C.K. Sądu Szlacheckiego w Tarnowie, Wojciech (1759–1824), geodeta sądowy oraz Aleksander (ok. 1750 – data nieznana), lekarz, otrzymali z rąk cesarza austriackiego Franciszka II, w dniu 21 marca 1794 r., potwierdzenie szlachectwa wraz z przydomkiem „de Przerwa”. Ich życie i działalność zawodowa ukazane tu zostały w oparciu o istniejące, dość skąpe, materiały źródłowe. Najpełniej udało się to w odniesieniu do Wojciecha Tetmajera, którego dziewiętnaście wielkoskalowych, rękopiśmiennych map zachowało się w zbiorach Archiwum Narodowego w Krakowie.
Ponadto w artykule przedstawione zostały życiorysy i informacje dotyczące działalności (m.in. kolejnego w tej rodzinie geometry – Antoniego Tetmajera) wielu światłych i patriotycznie nastawionych potomków zarówno Stanisława, jak i Wojciecha Tetmajerów, ze szczególnym uwzględnieniem ich udziału w walce zbrojnej przeciwko zaborcy austriackiemu aż do początków II połowy XIX w. Udział ten zaznaczył się zarówno w czasach Księstwa Warszawskiego (1809–1812), w powstaniu listopadowym, w przygotowaniach do powstania w Galicji w latach 30. XIX w. oraz powstania krakowskiego w 1846 r., aż po liczny akces do powstania styczniowego w 1863 r. Przy tych okazjach Tetmajerowie nie szczędzili własnego życia dla odzyskania utraconej Ojczyzny.
VL - 2015
IS - XXI
PY - 2022
SN - 1233-2135
C1 - 2720-0833
SP - 75
EP - 98
DO - 10.4467/12332135KRA.15.004.15905
UR - https://ejournals.eu/czasopismo/krakowski-rocznik-archiwalny/artykul/tetmajerowie-rodzina-pisarzy-poetow-powstancow-spiskowcow-i-geodetow
KW - Tetmajer
KW - Galicja
KW - Tarnów
KW - Mikołajowice
KW - powstanie
KW - geodeta