%0 Journal Article
%T Możliwość eksploatacji górniczej w filarze ochronnym szybów w świetle sposobu oceny zdolności odkształceniowej ich obudowy i obliczeń deformacji górotworu
%A Mielimąka, Ryszard
%A Kleta, Henryk
%J Geoinformatica Polonica
%V 2019
%R 10.4467/21995923GP.19.012.11579
%N Vol. 18 (2019)
%P 145-155
%K szyby górnicze, pomiary deformacji, stateczność obudowy
%@ 1642-2511
%D 2019
%U https://ejournals.eu/czasopismo/geoinformatica-polonica/artykul/prospects-of-mining-operations-in-shaft-protection-pillars-in-terms-of-the-assessment-method-of-strain-efficiency-of-their-lining-and-calculations-of-rock-mass-deformation
%X Ocena możliwości prowadzenia eksploatacji górniczej, szczególnie z naruszeniem filarów ochronnych, stanowi często podstawowe zagadnienie w praktyce inżynierskiej. Szczególne znaczenie tego zagadnienia występuje w przypadku dokonanej wieloletniej eksploatacji górniczej, która już spowodowała zmiany naprężeniowo-odkształceniowe w chronionych obiektach, a których stan techniczny powinien zapewnić bezpieczeństwo użytkowania.Wpływ eksploatacji górniczej na górotwór i powierzchnię terenu najbardziej wiarygodnie można określić na podstawie wyników pomiarów geodezyjnych, jednakże w praktyce w warunkach, gdy eksploatacja górnicza była prowadzona przez wiele lat, brak jest wyników pomiarów geodezyjnych, które rejestrowały zachodzące deformacje w takim rejonie. Wówczas dla potrzeb oceny wpływu dotychczasowej eksploatacji górniczej pozostaje tylko możliwość wykorzystania dostępnych cząstkowych wyników pomiarów geodezyjnych. Taka sytuacja występuje przy ocenie możliwości prowadzenia eksploatacji górniczej szczególnie z naruszeniem filara ochronnego dla szybów górniczych, które posiadają podstawowe znaczenie dla działalności górniczej.W artykule przedstawiono przykładową ocenę możliwości prowadzenia eksploatacji górniczej z zawałem stropu w filarze ochronnym dla szybów w świetle wyników reprognozy dotychczasowych wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu i górotwór.W zastosowanej metodyce oceny możliwości prowadzenia dalszej eksploatacji górniczej w rejonie filara ochronnego szybów głównych uwzględniono, że w świetle wyników wykonanej reprognozy, wieloletnia eksploatacja górnicza prowadzona do granic filara ochronnego spowodowała w miejscu szybów stosunkowo duże przemieszczenia poziome, przy jednocześnie mniejszych przemieszczeniach pionowych. Stan taki pozwolił na skorzystanie z ostatnich pomiarów przemieszczeń poziomych umożliwiających wnioskowanie o aktualnej krzywiźnie osi pionowej szybu nr 1, położonego najbliżej parcel dokonanej eksploatacji górniczej. Obliczeniowo ocenę możliwości prowadzenia dalszej eksploatacji górniczej w zasięgu oddziaływania na chronione szyby nr 1 i nr 2, określono porównując obliczony dopuszczalny promień krzywizny osi szybu, wynikający ze zdolności odkształceniowej obudowy z obliczonym promieniem krzywizny osi pionowej obudowy szybu spowodowanej poziomymi przemieszczeniami górotworu.