%0 Journal Article
%T Darwin’s On the Origin of Species in Russia and in the USSR: some aspects of translation and publication 
%A Konashev, Mikhail B.
%J Studia Historiae Scientiarum
%V 2021
%R 10.4467/2543702XSHS.21.011.14042
%N 20 (2021)
%P 285-315
%K Charles Darwin, translation and publication of On the Origin of Species in Russia and the USSR, socio-political context / Karol Darwin, przekłady i wydania O pochodzeniu gatunków w Rosji i ZSSR, kontekst społeczno-polityczny
%@ 2451-3202
%D 2021
%U https://ejournals.eu/czasopismo/studia-historiae-scientiarum/artykul/darwins-on-the-origin-of-species-in-russia-and-in-the-ussr-some-aspects-of-translation-and-publication
%X 
	O pochodzeniu gatunków Darwina w Rosji i ZSRR: niektóre aspekty tłumaczenia i publikacji

	 Tłumaczenie głównej i najbardziej znanej książki Ch. Darwina O pochodzeniu gatunków miała wielkie znaczenie dla recepcji i rozwoju jego teorii ewolucji w Rosji, a później w ZSRR, i to z wielu powodów. Szczegółowo przeanalizowano historię publikacji książki w języku rosyjskim w carskiej Rosji i Związku Radzieckim.

	Pierwszego rosyjskiego tłumaczenia O pochodzeniu gatunków dokonał Siergiej A. Rachinsky w 1864 r. Do 1917 r. O powstawaniu gatunków ukazało się ponad dziesięć razy, w tym w pracach zebranych Darwina. Wydanie z lat 1907–1909 z Timiryazevem jako redaktorem miało najlepszą jakość tłumaczenia i redakcji naukowej. To tłumaczenie było używane we wszystkich kolejnych wydaniach sowieckich i poradzieckich. W sumie w czasach radzieckich O pochodzeniu gatunków ukazało się siedem razy i trzy razy jako część dzieł zebranych Darwina.

	Od 1940 do 1987 roku, w wyniku dominacji Łysenkizmu w biologii radzieckiej, nie publikowano w ZSSR O pochodzeniu gatunków. W okresie poradzieckim książka ukazała się tylko dwa razy i wydarzyło się to już w XXI wieku. Mała liczba wydań głównej książki Darwina w czasach poradzieckich jest jedną z konsekwencji dyskredytacji teorii ewolucji w środkach masowego przekazu i przez rosyjski Kościół prawosławny, a także powstania neołysenkizmu.

	Ogólny nakład dziewięciu przedrewolucyjnych wydań O pochodzeniu gatunków wynosił około 30 000–35 000 egzemplarzy. Tylko cztery wydania, które ukazały się w ZSRR w latach 1926–1937, osiągnęły łączny nakład 79 200 egzemplarzy. Dwa poradzieckie wydania, które ukazały się w 2001 i 2003, miały już nakład zaledwie 1000 egzemplarzy. Kolejne edycje w każdym okresie rosyjskiej historii były więc swoistą odpowiedzią na naukowe, polityczne i społeczne wymagania rosyjskiego społeczeństwa i państwa rosyjskiego.


	
	Article available under CC BY license.
	
	License text: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode