TY - JOUR
TI - On known and less known relations of Leonhard Euler with Poland
AU - Sznajder, Roman
TI - On known and less known relations of Leonhard Euler with Poland
AB - 
	W tej pracy skupiamy się na kontaktach badawczych Leonharda Eulera z polskimi naukowcami jego epoki, głównie z Gdańska (wtedy Gedanum, Danzig). L. Euler był najbardziej płodnym matematykiem wszystkich czasów, najwybitniejszym matematykiem osiemnastego wieku i jednym z najlepszych w historii. Kompletne wydanie jego rękopisów nie zostało dotąd zakończone (Kleinert 2015; Kleinert, Mattmüller 2007).
	Kontakty Eulera z francuskimi, niemieckimi, rosyjskimi i szwajcarskimi naukowcami są powszechnie znane, a stosunki z Polską, wtedy jednym z największych krajów europejskich, są nadal zapomniane. Euler odwiedził Polskę tylko raz, w czerwcu 1766 roku, w drodze powrotnej z Berlina do Petersburga.
	Był goszczony przez dziesięć dni w Warszawie przez Stanisława II Augusta, ostatniego króla Polski. Wielu polskich naukowców przedstawiono Eulerowi, nie tylko z kręgów matematycznych, ale również astronomów i geografów. Korespondencja Eulera z gdańskimi naukowcami i urzędnikami, w tym Carlem L. Ehlerem, Heinrichem Kühnem i Natanaelem M. von Wolfem zaczęła się już w połowie lat 1730-tych. Wyróżniamy relacje L. Eulera z H. Kühnem, profesorem matematyki w Gimnazjum Akademickim w Gdańsku i prawdopodobnie najlepszym polskim matematykiem tamtej epoki. To od H. Kühna Euler dowiedział się o problemie mostów królewieckich. Dlatego można argumentować, że początek teorii grafów i topologii płaszczyzny wywodzi się z Gdańska. Ponadto, H. Kühn był pierwszym matematykiem, który zaproponował interpretację geometryczną liczb zespolonych, bardzo cenioną przez Eulera.
	Ustalenia zawarte w niniejszym artykule są albo nieznane lub mało znane ogólnej społeczności matematyków.
VL - 2016
IS - 15 (2016)
PY - 2016
SN - 2451-3202
C1 - 2543-702X
SP - 75
EP - 110
DO - 10.4467/23921749SHS.16.005.6148
UR - https://ejournals.eu/czasopismo/studia-historiae-scientiarum/artykul/on-known-and-less-known-relations-of-leonhard-euler-with-poland
KW - Jowin Bystrzycki
KW - complex numbers
KW - Danzig Academic Gymnasium
KW - Carl Gottlieb Ehler
KW - Leonhard Euler
KW - Königsberg bridge problem
KW - Heinrich Kühn
KW - King Stanisław August Poniatowski
KW - Józef Rogaliński
KW - Nathanael Matthaeus von Wolf