@article{2f107dda-2c52-4a76-a780-efc184d54095,
author = {Iwona  Nowakowska},
title = {„Cnota mój kompas...”. Odwołania do cnót platońskich w staropolskich wzorach osobowych},
journal = {Konteksty Kultury},
volume = {2016},
number = {Tom 13, Numer 1},
year = {2016},
issn = {2083-7658},
pages = {1-19},keywords = {parenetyka; literatura staropolska; Platon; cnoty kardynalne; wzór osobowy dworzanina; wzór osobowy kobiety},
abstract = {Artykuł prezentuje wybrane XVI- i XVII-wieczne staropolskie teksty parenetyczne dotyczące wzorów osobowych kręgu dworskiego oraz wzorów osobowych kobiet. Zawarte w tych utworach treści parenetyczne analizowane są w artykule pod kątem występowania idei bliskich platońskiej koncepcji cnót (aretai) – roztropności, męstwa, umiarkowania i sprawiedliwości, znanych później w chrześcijańskim kręgu kulturowym jako cnoty kardynalne. Ich uniwersalność sprawia, że stanowią dobrą podstawę do opisu cech charakterystycznych większości wzorów osobowych. W części pierwszej zarysowane zostaje tło historycznoliterackie powstawania literatury parenetycznej w kulturze europejskiej od czasów starożytności do wieku XVII. W części drugiej omówiono konkretne utwory staropolskie przedstawiające dwa wybrane wzory osobowe: dworzanina i kobiety. Poddane analizie zostają: Dworzanin polski Łukasza Górnickiego, Rozmowy Artaksesa i Ewandra Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, Wzór pań mężnych Jana Kochanowskiego oraz Sprawy abo historyje znacznych niewiast Erazma Otwinowskiego. W każdym z utworów autorka poszukuje idei bliskich platońskiej koncepcji cnót i budując wokół nich analizę danego wzoru osobowego, przedstawia charakterystyczne cechy idealnego dworzanina i doskonałej kobiety.},
doi = {10.4467/23531991KK.16.001.5079},
url = {https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/cnota-moj-kompas-odwolania-do-cnot-platonskich-w-staropolskich-wzorach-osobowych}
}