%0 Journal Article
%T Solaris, Grabiński i Schopenhauer. Podróż do źródeł wyobraźni Lema
%A Tischner, Łukasz
%J Konteksty Kultury
%V 2022
%R 10.4467/23531991KK.22.029.16543
%N Tom 19 zeszyt 3
%P 393-406
%K Stanisław Lem, Solaris, Stefan Grabiński, Arthur Schopenhauer, fantastyka naukowa
%@ 2083-7658
%D 2022
%U https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/solaris-grabinski-i-schopenhauer-podroz-do-zrodel-wyobrazni-lema
%X Solaris należy do kanonu gatunku fantastyki naukowej, a ściśle do jej wersji wykorzystującej motyw kontaktu z obcym. Choć ma już przeszło 60 lat, nie przestaje fascynować kolejnych pokoleń czytelników. Czy wynika to z faktu, że otacza ją nimb nowoczesności i postępu technologicznego? Problem podboju kosmosu i zgłębiania jego tajemnic wciąż należy do kategorii fantastyki naukowej, postrzeganej jako namysł nad scenariuszami przyszłości. Sprawa jest jednak bardziej złożona, bo powieść jest jednocześnie zanurzona w futurologii i „retro”. W tekście pojawiają się zaskakujące inspiracje, które karmiły wyobraźnię Lema – opowiadanie Stefana Grabińskiego Kochanka Szamoty oraz niektóre filozoficzne idee Arthura Schopenhauera. Wpływy te wydają się zaskakujące, ponieważ nie pasują do popularnego wizerunku Lema jako zwolennika naturalizmu filozoficznego i antyromantycznego „mózgowca”. Autor sugeruje, że Solaris odniosło sukces, ponieważ jest jednocześnie futurystyczne i dobrze zakorzenione w tradycji.