TY - JOUR TI - Nikolai Nikolaevich Luzin at the crossroads of the dramatic events of the European history of the first half of the 20th century  AU - Demidov, Sergeĭ S. TI - Nikolai Nikolaevich Luzin at the crossroads of the dramatic events of the European history of the first half of the 20th century  AB - Nikołaj Nikołajewicz Łuzin na skrzyżowaniu dramatycznych wydarzeń w historii Europy pierwszej połowy XX wieku Życie Mikołaja Nikołajewicza Łuzina (1883–1950) i twórczość wybitnego rosyjskiego matematyka, członka Akademii Nauk ZSRR i zagranicznego członka Polskiej Akademii Umiejętności, przypadają na bardzo trudny okres w historii Rosji: dwie wojny światowe, rewolucja 1917 w Rosji, dojście do władzy bolszewików, wojna domowa 1917–1922, wreszcie budowa nowego typu państwa – Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, obejmująca kolektywizację w rolnictwie i industrializację przemysłu, czemu towarzyszył masowy terror, który bez wyjątku dotknął wszystkie warstwy społeczeństwa radzieckiego. Na tle tych dramatycznych wydarzeń przebiegał proces powstawania i rozkwitu naukowca Łuzina, twórcy jednej z głównych szkół matematycznych XX wieku – moskiewskiej szkoły teorii funkcji, która stała się jednym z kamieni węgielnych radzieckiej szkoły matematycznej. Twórczość Łuzina można podzielić na dwa okresy: pierwszy obejmuje zagadnienia dotyczące metrycznej teorii funkcji, których kulminacją jest jego słynna rozprawa Całka i szeregi trygonometryczne (1915), a drugi, poświęcony głównie rozwojowi problemów wynikających z teorii zbiorów analitycznych. Ideą leżącą u podstaw badań Łuzina był problem struktury kontinuum arytmetycznego, który stał się nadrzędnym zadaniem jego pracy. Przeznaczenie sprzyjało mistrzowi: złożone zwroty historii, w które był wplątany, nie przeszkadzały, a czasem nawet sprzyjały pomyślnemu rozwojowi jego badań. I nawet katastrofa, która wybuchła w 1936 roku – „przypadek akademika Łuzina” – zakończyła się dla niego pomyślnie. Article available under CC BY-NC-ND  license. License text: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/pl/legalcode    VL - 2021 IS - 20 (2021) PY - 2021 SN - 2451-3202 C1 - 2543-702X SP - 317 EP - 335 DO - 10.4467/2543702XSHS.21.012.14043 UR - https://ejournals.eu/czasopismo/studia-historiae-scientiarum/artykul/nikolai-nikolaevich-luzin-at-the-crossroads-of-the-dramatic-events-of-the-european-history-of-the-first-half-of-the-20th-century KW - D. Egorov KW - set theory KW - theory of functions of a real variable KW - Moscow school of function theory KW - W. Sierpinski KW - axiom of choice KW - continuum hypothesis KW - M. Suslin KW - effectivism KW - Borel set KW - analytic set / D. Egorov KW - teoria zbiorów KW - teoria funkcji zmiennej rzeczywistej KW - moskiewska szkoła teorii funkcji KW - W. Sierpiński KW - aksjomat wyboru KW - hipoteza kontinuum KW - efektywizm KW - zbiór Borela KW - zbiór analityczny