%0 Journal Article
%T Gleby w Antropocenie: Zagrożenia, wyzwania i szanse
%A Nadal-Romero, Estela
%A Cortijos-López, Melani
%A Wagner, Celina
%A Lasanta, Teodoro
%J Prace Geograficzne
%V First View (2024)
%R 10.4467/20833113PG.24.011.20952
%N Zeszyt 175
%P 35-51
%K węgiel organiczny w glebie, erozja gleby, antropocen, zmiana globalna, gleby, degradacja gleby
%@ 1644-3586
%D 2024
%U https://ejournals.eu/czasopismo/prace-geograficzne/artykul/soils-in-the-anthropocene-hazards-challenges-and-opportunities
%X Gleby stanowią podstawę produkcji 95% żywnościoraz zapewniają kluczowe usługi ekosystemowe, takie jak regulacja zasobów wodnych i bioróżnorodności, a także są najbardziej efektywnym magazynem CO₂ na powierzchni Ziemi. Degradacja gleb stanowi poważne zagrożenie, a znaczne zmiany w większości gleb na Ziemi przypisuje się działalności człowieka. Do typowych zagrożeń dla gleb w antropocenie należą: (i) zagęszczanie gleby, (ii) zasolenie, (iii) zanieczyszczenie gleby, (iv) osuwiska, (v) spadek zawartości materii organicznej oraz (vi) erozja gleby. Działalność człowieka znacząco wpływa na zawartość węgla organicznego w glebie (ang. soil organic carbon, SOC) poprzez zmiany w użytkowaniu i pokryciu terenu, praktyki rolnicze i zarządzanie gruntami. Wpływają na to również pośrednie czynniki, takie jak pożary. Większość badań wskazuje, że zmiany użytkowania ziemi oraz zarządzanie gruntami mają większy wpływ na SOC niż bezpośrednie skutki zmian klimatycznych. Erozja gleby, mimo że jest procesem naturalnym, została znacznie nasilona przez czynniki antropogeniczne, co prowadzi do drastycznego wzrostu globalnych wskaźników erozji w antropocenie. Zidentyfikowano liczne wyzwania, możliwości oraz luki w wiedzy. Konieczne jest jednak głębsze zrozumienie zarówno naturalnych, jak i wywołanych przez człowieka zagrożeń i wyzwań związanych z glebami. Niniejszy krótki przegląd podkreśla, że wciąż potrzeba znacznych nakładów pracy, aby w pełni zrozumieć wpływ działalności ludzkiej na gleby. Kontynuacja badań, odpowiadających na nowe pytania, jest kluczowa.