%0 Journal Article %T Gender – pomiędzy sprawczością a determinizmem. Analiza w perspektywach teoretycznych Michela Foucaulta, Pierre’a Bourdieu, Ervinga Goffmana i Anthony’ego Giddensa %A Żybura, Weronika %J Zoon Politikon %V 2024 %R 10.4467/2543408XZOP.24.004.19953 %N 15/2024 %P 45-92 %K gender, Foucault, Bourdieu, Goffman, Giddens, sprawczość, determinizm %@ 2082-7806 %D 2024 %U https://ejournals.eu/czasopismo/zoon-politikon/artykul/gender-pomiedzy-sprawczoscia-a-determinizmem-analiza-w-perspektywach-teoretycznych-michela-foucaulta-pierrea-bourdieu-ervinga-goffmana-i-anthonyego-giddensa %X Celem artykułu jest przedstawienie zróżnicowanych ujęć gender wywiedzionych z teorii socjologicznych Michela Foucaulta, Pierre’a Bourdieu, Ervinga Goffmana i Anthony’ego Giddensa. Koncepcje te w różny sposób opisują napięcie pomiędzy władzą a wolnością, dostarczając narzędzi teoretycznych dla opisu relacji pomiędzy jednostkową tożsamością płciową a determinującym czy ograniczającym ją porządkiem społecznym. Omówiono ujęcia teoretyczne gender jako aparatu władzy-wiedzy, ucieleśnionej praktyki, roli w teatrze życia codziennego oraz projektu tożsamościowego. Zaproponowano dyskusję pomiędzy tymi stanowiskami teoretycznymi oraz uporządkowanie ich na osi, której krańce opisane zostały jako jednostkowe sprawstwo vs determinizm struktury społecznej.