%0 Journal Article
%T Romska pozycjonalność (positionality) – subiektywne doświadczenia Romów a dyskurs akademicki
%A Mirga-Kruszelnicka, Anna
%J Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny
%V 2023 (XLIX)
%R 10.4467/25444972SMPP.23.040.19631
%N Nr 4 (190)
%P 47-63
%K Romowie, romologia, pozycjonalność, mniejszości etniczne, studia romologiczne, refleksyjność
%@ 2081-4488
%D 2024
%U https://ejournals.eu/czasopismo/smpp/artykul/romska-pozycjonalnosc-positionality-subiektywne-doswiadczenia-romow-a-dyskurs-akademicki
%X Dziedzina naukowa potocznie zwana romologią (Romani Studies) była przez dziesięciolecia zmonopolizowana niemal całkowicie przez badaczy nieromskich, a co za tym idzie, pisana była z zewnątrz, z perspektywy kultury większościowej. Obecnie jednak zaobserwować można znaczący wzrost liczby akademików pochodzenia romskiego, którzy w sposób krytyczny rozliczają dorobek badań nad Romami i jednocześnie sami tworzą podwaliny tzw. krytycznej romologii (Critical Romani Studies). Nieuchronnie obecna sytuacja prowadzi do zakwestionowania relacji między badaczem a badanym oraz negocjowania pozycji naukowca Roma piszącego z perspektywy mniejszości. W niniejszym artykule omawiam potencjał teorii pozycjonalności i jej wartość dodaną dla rozwoju romologii. Odnosząc się do dorobku naukowego przedstawicieli innych mniejszości czy społeczności peryferyjnych (lub jak określa ich Gayatri Spivak – subalterns) przedstawię wyzwania i możliwości, przed którymi stoją badacze mniejszościowi w negocjowaniu wielu ról wynikających z ich statusu „outsiderów wewnątrz” (outsiders within) (Collins 1986) i jak mogą być one zastosowane w romologii. Wnioskuję, że synteza doświadczenia życiowego, wykształcenia akademickiego oraz przestrzegania wysokich standardów w procesie badawczym, które posiada wielu romskich uczonych, stanowi wartość dodaną dla rozwoju romologii, wzbogacając ją o niezbędną różnorodność perspektyw i głosów.