TY - JOUR
TI - Ograniczenie praw własności na tle ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
AU - Wyszomirska, Monika
TI - Ograniczenie praw własności na tle ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
AB - Ochrona zabytków, jako jedna z podstawowych wartości gwarantujących zachowanie dziedzictwa kulturowego, znalazła swoje umiejscowienie nie tylko w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ale otrzymała również ochronę konstytucyjną (art. 5, art. 6 i art. 73 Konstytucji RP). W związku z tym, że właściciele zabytków stanowią szczególną grupę podmiotów włączonych w proces ochrony zabytków, w niniejszej publikacji autorka przeanalizowała ich pozycję prawną w kontekście korzystania z konstytucyjnego prawa do ochrony własności. Prawa właścicieli zabytków, zagwarantowane w art. 64 Konstytucji, z chwilą wpisania nieruchomości do rejestru lub ewidencji zabytków zostają poważnie ograniczone zarówno w sferze korzystania, jak i rozporządzania rzeczą. Objęcie procesem badawczym tego obszaru zagadnień było niezwykle istotne, co potwierdza również omówiony w artykule wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2023 r. (sygn. akt P 12/18), stwierdzający niekonstytucyjność art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Po przeprowadzeniu analizy prawnej autorka, korzystając z zasady proporcjonalności określonej w art. 31 ust. 3 Konstytucji wskazuje, że ochrona zabytków nie musi przeciwstawiać się zasadzie ochrony własności pod warunkiem racjonalnego i proporcjonalnego wyważe nia dóbr przez prawodawcę. Formułując postulaty de lege ferenda autorka proponuje, aby w wyniku interdyscyplinarnego dialogu merytorycznego ponownie przeanalizować ustawę o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w celu wyeliminowania przepisów wprowadzających nadmierne i nieproporcjonalne ograniczenia w wykonaniu prawa własności oraz skonstruowania przejrzystych i precyzyjnych regulacji, które posłużą Państwu oraz właścicielom zabytków do sprawnego zarządzania dobrami kultury.
VL - 2024
IS - 4/2024
PY - 2024
SN - 2956-3763
C1 - 2956-4778
SP - 9
EP - 25
DO - 10.4467/29563763.OLDK.24.002.19788
UR - https://ejournals.eu/czasopismo/olidk/artykul/ograniczenie-praw-wlasnosci-na-tle-ustawy-o-ochronie-zabytkow-i-opiece-nad-zabytkami
KW - ochrona zabytków
KW - prawo własności zabytku
KW - ochrona przeciwpożarowa
KW - dziedzictwo kulturowe