%0 Journal Article
%T Antologie Antoniego Langego i uświatawianie polskiego imaginarium
%A Jarzyńska, Karina
%J Wielogłos
%V 2024
%R 10.4467/2084395XWI.24.004.19472
%N Numer 1 (59) 2024
%P 61-85
%K transkulturowa historia literatury, antologie i nowoczesność, epos, Antoni Lange, orientalizm modernistyczny, polski kanon literacki
%@ 1897-1962
%D 2024
%U https://ejournals.eu/czasopismo/wieloglos/artykul/antologie-antoniego-langego-i-uswiatawianie-polskiego-imaginarium
%X Artykuł interpretuje zespół praktyk edytorskich, translatorskich i stricte autorskich Antoniego Langego jako działania na rzecz uświatowienia polskiej kultury, przyglądając się wykorzystywanym przez pisarza narzędziom modyfikacji czytelniczego imaginarium oraz stawiając pytanie o miejsce projektu Langego na mapie środkowoeuropejskiego modernizmu. Spośród kilkunastu tomów antologii opublikowanych w latach 1894–1921 przez autora Mirandy szczególna uwaga zostaje poświęcona serii Epos. Najznakomitsze poemata epickie wszystkich krajów i narodów oraz tomowi Dywan wschodni, jako zawierającym utwory prezentowane przez redaktora jako epitomiczne dla poszczególnych kultur. Analiza paratekstów, jakimi Lange opatrywał swoje antologie, pozwala na rozpoznanie tego, co w jego podejściu transkulturowe, a co pozwala odróżnić jego projekt od Miriamowskiej „Chimery”, stawiającej sobie za cel raczej europeizację kultury polskiej niż jej uświatowienie (rozumiane za Marko Juvanem). Ważnym kontekstem proponowanej interpretacji jest również koncepcja nowoczesnego eposu Franco Morettiego, jako gatunku, w którym funkcje tekstów świętych i epickich ulegają fuzji – bliskiej, jak sądzę, mechanizmowi uruchomionemu przez Langego w Polsce początku XX wieku w ramach rewizji lokalnego kanonu literatury..
* Tekst powstał w rezultacie badań prowadzonych w ramach projektu „Uświatawianie lokalnego imaginarium: transkulturowa historia eposu w literaturze polskiej XX wieku”, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (grant nr 2021/43/D/HS2/03369).