TY - JOUR
TI - Architektura cerkiewna na Ukrainie 1991–2022
AU - Janocha, Bp Michał
TI - Architektura cerkiewna na Ukrainie 1991–2022
AB - Po upadku ZSSR nastąpiła na Ukrainie prawdziwa eksplozja budownictwa sakralnego. Artykuł, o charakterze przeglądowym, prezentuje czternaście spośród blisko tysiąca cerkwi zbudowanych na Ukrainie w okresie trzydziestolecia od odzyskania niepodległości do agresji rosyjskiej (1991–2022). Kryterium wyboru jest kategoria reprezentatywności, zarówno pod względem jakościowym, formalnym, regionalnym, jak i wyznaniowym (świątynie unickie oraz prawosławne Cerkwi Ukraińskiej i Cerkwi Patriarchatu Moskiewskiego). Przy całym zróżnicowaniu łączy je swoista kanoniczność w podejściu do materii architektonicznej. Opiera się ona zasadniczo na bizantyńskim modelu świątyni krzyżowo-kopułowej, przyjętym na Rusi Kijowskiej. Wybrane przykłady odzwierciedlają zjawisko odwołania do różnych tradycji budowlanych, za którymi kryją się pewne racje ideowe – między swojskością a importem, między ukraińskością a rusofilstwem, między Rusią Kijowską a barokiem, między tradycją a nowoczesnością. Za każdą decyzją wyboru stoi określone przesłanie historyczno-kulturowe, ale także i polityczne. Współczesne ukraińskie cerkwie są nowym wcieleniem, wręcz manifestacją, architecture parlante.
 
VL - 2023
IS - Tom XIX
PY - 2023
SN - 2451-4985
C1 - 2543-9561
SP - 155
EP - 171
DO - 10.4467/25439561KSR.23.011.18988
UR - https://ejournals.eu/czasopismo/kultura-slowian/artykul/architektura-cerkiewna-na-ukrainie-1991-2022
KW - sztuka ukraińska
KW - architektura sakralna
KW - architektura współczesna
KW - tradycja bizantyńska
KW - tradycja ruska