%0 Journal Article
%T Narracje o tworzeniu, czyli „ciemność i magia”
%A Popiel, Magdalena
%J Konteksty Kultury
%V 2023
%R 10.4467/23531991KK.23.031.18834
%N Tom 20 zeszyt 4
%P 385-401
%K autopoiesis, proces twórczy, opowieści o tworzeniu, Witold Gombrowicz, Testament, za kulisami
%@ 2083-7658
%D 2023
%U https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/narracje-o-tworzeniu-czyli-ciemnosc-i-magia
%X Obecność narracji autopoietycznych w trzech podstawowych modelach kultury: literackiej, audiowizualnej i cyfrowej, jest istotnym czynnikiem wpływającym na ich różnorodność i dynamiczną ewolucję opowieści o tworzeniu. Pojęcie autopoiezy wprowadzone przez neurobiologow i socjologow poszerza spektrum badań nad procesem tworczym w tekstach literackich i szerzej, kulturowych. W związku z tymi dwoma aspektami funkcjonowania autopoiesis: w tradycjach rożnych mediow oraz wielu kierunkach badawczych analizujących proces tworzenia, autorka przedstawia trzy wzory modernistycznej opowieści o tworzeniu. Interpretacja Testamentu Witolda Gombrowicza prowadzi, po pierwsze, do wskazania trybu konstytuowania się narracyjnej tożsamości pisarza, po drugie, ku metaforze teatralnych kulis nadającej autopoiesis wymiar performatywny, a po trzecie, w stronę takich reguł poetyki opowieści o tworzeniu, ktore budują jej epifaniczną aurę.