%0 Journal Article
%T Proces twórczy w improwizacji teatralnej z perspektywy retorycznej
%A Budzyńska-Daca, Agnieszka
%A Łukowska, Aleksandra
%J Konteksty Kultury
%V 2023
%R 10.4467/23531991KK.23.037.18840
%N Tom 20 zeszyt 4
%P 463-479
%K improwizacja, retoryka, krytyka retoryczna, proces twórczy
%@ 2083-7658
%D 2023
%U https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/proces-tworczy-w-improwizacji-teatralnej-z-perspektywy-retorycznej
%X Przedmiotem badań jest proces twórczy w improwizacji teatralnej. Współczesny teatr improwizowany (tzw. impro) to forma teatru, w której całość lub część tego, co jest wykonywane, powstaje spontanicznie na oczach widowni, bez scenariusza i planu. Fabuła, dialogi i postacie są wymyślane, kształtowane i odgrywane równocześnie, podczas spektaklu. Celem artykułu jest uchwycenie retorycznych mechanizmów powstawania tekstu na oczach widzów. Przygotowaniem do analiz były wywiady kwestionariuszowe z twórcami reprezentującymi trzy grupy teatralne, którzy przedstawiali własne intuicje dotyczące inwencji twórczej. Ich odpowiedzi wpłynęły na wybór metod badawczych. Dla rekonstrukcji procesu twórczego przyjęto perspektywę krytyczno-retoryczną (retoryka jest tu rozumiana jako generatywna metoda inwencyjna) w jej trzech odsłonach: krytyki klasycznej, pentadycznej i klastrowej. Analizy obejmowały materiał pochodzący ze spektaklu teatralnego grupy Hurt Luster, który został nagrany i przetranskrybowany. Dla zobrazowania procesu kreacji w impro w artykule przedstawiono analizę jednej sceny, aby skoncentrować się na procesie złożonych motywacji twórczych improwizatorów. Triangulacja metod krytyczno-retorycznych pozwoliła „obejrzeć” analitycznie ten sam fragment spektaklu, wyodrębniając w nim: (1) następstwa przyczynowo-skutkowe procesu twórczego, (2) rekonstrukcję sytuacji dramatycznej i (3) rekonstrukcję skojarzeń, które pełniły funkcję majeutyczną, prowokując reakcje na bodźce słowno-gestyczne.