%0 Journal Article
%T Rozwój niepublicznych form kształcenia tworzonych i zarządzanych przez obywateli – zestawienie perspektyw czasowych
%A Berkowicz, Aleksandra
%J Zarządzanie Publiczne
%V 2023
%R 10.4467/20843968ZP.23.004.19074
%N Numer 1–2 (59)
%P 55-71
%K zmiany społeczne, edukacja w Polsce, szkoły niepubliczne, społeczeństwo obywatelskie
%@ 1896-0200
%D 2024
%U https://ejournals.eu/czasopismo/zarzadzanie-publiczne/artykul/development-of-non-public-forms-of-education-created-and-managed-by-citizens-summary-of-time-perspectives
%X W PRL prawie wszystkie szkoły były państwowe i pełniły podrzędną rolę wobec systemu komunistycznego. Szkoły niepubliczne w Polsce, które rozwinęły się pod koniec lat 80., to szkoły społeczne prowadzone przez organizacje pozarządowe lub szkoły prywatne prowadzone przez osoby fizyczne lub prawne. Rozwój szkół niepublicznych w Polsce był przejawem oddolnej inicjatywy społeczeństwa obywatelskiego, które nie aprobowało ideologii totalitarnej realizowanej w szkołach publicznych i dysfunkcjonalnego, zacofanego sposobu zarządzania tymi szkołami. Celem artykułu jest przedstawienie dynamiki rozwoju niepublicznych form kształcenia w Polsce w latach 1989–2014. W badaniach wykorzystano metodykę ilościową – dane statystyczne uzyskane przez rejestry informacyjne administracji publicznej. Zestawienie tych danych pozwoliło na ukazanie dynamiki rozwoju szkół niepublicznych w Polsce oraz kierunku rozwoju tego zjawiska. Analiza danych zastanych pozwoliła na nakreślenie obrazu, swoistej mapy rozwoju szkół niepublicznych na podstawie liczby: szkół, uczniów, nauczycieli, także przy uwzględnieniu rozmieszczenia geograficznego tych szkół w poszczególnych polskich województwach. Wnioski z badań potwierdzają tezę, że powstanie i rozwój szkół niepublicznych to fenomen, który od początku był dziełem społecznym – oddolnej inicjatywy społeczeństwa obywatelskiego. Wypełnienie luki badawczej w postaci syntetycznego ujęcia rozwoju edukacji alternatywnej wobec szkolnictwa publicznego w Polsce, w którym odpowiedzialność za realizację części zadania zaspokojenia potrzeb i dostarczenia dobra w formie edukacji w miejsce państwa przejęli obywatele. Szerzenie wśród naukowców i społeczeństwa świadomości powagi podjętej w artykule problematyki, ukazanie inspirującego przykładu partycypacji obywateli w życiu społecznym oraz ich konkretnego wpływu, a także siły oddziaływania dokonanych zmian na otaczającą rzeczywistość.