%0 Journal Article
%T Vincentas i Andrius. Literacki dwugłos o Holokauście na Litwie
%A Kalęba, Beata
%J Konteksty Kultury
%V 2023
%R 10.4467/23531991KK.23.022.18825
%N Tom 20 zeszyt 3
%P 219-238
%K Sigitas Parulskis, Antanas Škėma, powieść modernistyczna, powieść postmodernistyczna, pamięć, postpamięć, Holokaust, Litwa
%@ 2083-7658
%D 2023
%U https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/vincentas-i-andrius-literacki-dwuglos-o-holokauscie-na-litwie
%X Nadrzędnym celem artykułu jest analiza literackiej reprezentacji zagadnienia litewskiej odpowiedzialności za Holokaust na Litwie w powieści Sigitasa Parulskisa Ciemność i partnerzy (wyd. pol. 2020) w kontekście współczesnej litewskiej polityki historycznej, w tym kreowanych stylów odbioru literatury pięknej o relacjach litewsko-żydowskich oraz polityki pamięci. Istotnym kontekstem jest także bardzo ważna dla litewskiej tradycji literackiej powieść pisarza emigracyjnego Antanasa Škėmy Izaokas (Izaak, powst. 1960–1961), której przekładu na język polski nie mamy, a którą można – jak staram się wykazać – traktować jako jeden z istotnych hipotekstów Ciemności i partnerów. Lektura porównawcza obu tych powieści prowadzi do wniosku, iż – wbrew oczekiwaniu społecznemu – Ciemność i partnerzy nie jest utworem „rozliczeniowym”, nie należy go też odczytywać przede wszystkim w perspektywie etycznej, lecz raczej epistemologicznej i psychologicznej, w przeciwieństwie do Izaokasa, gdzie uwaga czytelnika jest prowadzona ku sferze etyki i metafizyki, przy czym zasadniczym tematem Izaokasa, który jawi się jako interesujący przykład eksperymentalnej powieści modernistycznej, jest pamięć, natomiast postmodernistycznej Ciemności i partnerów – postpamięć.