TY - JOUR TI - Kto, kogo i po co kołysze? Kołysanki rodzicielskie w kulturze polsko-żydowskiej przełomu XIX i XX wieku AU - Adamczyk, Joanna TI - Kto, kogo i po co kołysze? Kołysanki rodzicielskie w kulturze polsko-żydowskiej przełomu XIX i XX wieku AB - Celem artykułu jest analiza sytuacji komunikacyjnej w wybranych kołysankach żydowskich i polsko-żydowskich z przełomu XIX i XX wieku. Główne kryterium doboru utworów stanowi tożsamość podmiotu mówiącego – kolejno mężczyzna i kobieta, zaś do najważniejszych kontekstów ich wypowiedzi należą: rola ojca i matki w rodzinie żydowskiej, sposób radzenia sobie z traumatycznymi przeżyciami i nieobecnością partnera, model podmiotowości osoby kołyszącej, a także tożsamość narodowa autorów kołysanek. Wnioskiem płynącym z analizy utworów jest zmiana spojrzenia na funkcję kołysanki, która z utworu o błahej treści przeznaczonego do usypiania dzieci staje się utworem służącym dorosłym, z wyraźnym nacechowaniem autoterapeutycznym. Poza poetologicznymi narzędziami analizy tekstu w pracy znajdują się także odniesienia do pojęć psychologicznych i muzykologicznych, uzasadnione specyfiką podjętych badań.  VL - 2023 IS - Tom 20 zeszyt 2 PY - 2023 SN - 2083-7658 C1 - 2353-1991 SP - 99 EP - 113 DO - 10.4467/23531991KK.23.012.18352 UR - https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/kto-kogo-i-po-co-kolysze-kolysanki-rodzicielskie-w-kulturze-polsko-zydowskiej-przelomu-xix-i-xx-wieku KW - kołysanka KW - kołysanka żydowska KW - literatura polsko-żydowska KW - sytuacja komunikacyjna KW - psychologia literatury