%0 Journal Article
%T Kilka słów krytycznych przy okazji jubileuszu 50-lecia Konwencji UNESCO z 1972 roku
%A Zeidler, Kamil
%J Santander Art and Culture Law Review
%V 2023
%R 10.4467/2450050XSNR.23.008.18120
%N 1/2023 (9)
%P 117-130
%K dziedzictwo kultury, prawo ochrony dziedzictwa kultury, UNESCO, Konwencja UNESCO z 1972 r., Lista UNESCO
%@ 2391-7997
%D 2023
%U https://ejournals.eu/czasopismo/saaclr/artykul/kilka-slow-krytycznych-przy-okazji-jubileuszu-50-lecia-konwencji-unesco-z-1972-roku
%X 
	Some critical words on the occasion of the 50th anniversary of the 1972 UNESCO Convention

	2022 marked the 50th anniversary of the adoption of the 1972 UNESCO Convention on the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. On the occasion of this anniversary, the article uncharacteristically contains criticism of both UNESCO itself and doubts about the 1972 Convention. However, all these remarks flow from concern for the fate and future of this international organisation, whose activities and achievements in the protection of the world cultural heritage ultimately deserve recognition. The problems do not merely arise within UNESCO, but rather with other members of the international community, particularly some states and their actions toward the organisation. Problems also arise from the implementation of and compliance with international law. The allegations against UNESCO are organised and discussed here according to three criteria: formalism, time and costs. On the other hand, the 1972 UNESCO Convention itself is presented from two perspectives – first, in the normative layer as an international legal act, which serves as a sui generis constitution of the world’s protection of cultural and natural heritage; and second, in the empirical layer. In the latter context, attention was paid to the role of the UNESCO World Heritage List. Regardless of the criticisms, as well as the weaknesses and problems highlighted, it is clear from the article that it emphasises the value of both the 1972 UNESCO Convention, one of whose main advantages is that it has resisted the passage of time, and the great role of UNESCO itself, as an important international organisation with considerable achievements and merits.

	Keywords: cultural heritage, cultural heritage law, UNESCO, 1972 UNESCO Convention, UNESCO List

	Streszczenie: W 2022 r. przypadało 50-lecie przyjęcia Konwencji UNESCO w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego z 1972 r. Artykuł – nietypowo jak na jubileuszowy – zawiera słowa krytyki zarówno wobec samego UNESCO, jak i wątpliwości co do Konwencji z 1972 r. Jednak wszelkie te uwagi wypływają z troski o losy i przyszłość tej międzynarodowej organizacji, której działalność i osiągnięcia w zakresie ochrony światowego dziedzictwa kultury finalnie zasługują na uznanie. W ocenie autora problemy nie leżą tylko po stronie UNESCO, lecz często bardziej po stronie innych członków społeczności międzynarodowej, w szczególności niektórych państw i ich działań w stosunku do organizacji. Problemy rodzi także implementowanie oraz przestrzeganie prawa międzynarodowego. Zarzuty wobec UNESCO zostały tu uporządkowane według trzech kryteriów: formalizmu, czasu i kosztów. Natomiast sama Konwencja UNESCO z 1972 r. została przedstawiona z dwóch perspektyw – po pierwsze, w warstwie normatywnej jako międzynarodowy akt prawny, który pełni funkcję sui generis konstytucji światowej ochrony dziedzictwa kultury i natury, po drugie, w warstwie empirycznej. W tym ostatnim kontekście zwrócono uwagę na rolę Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO. Niezależnie od uwag krytycznych, a także zaakcentowanych słabych stron i problemów, z artykułu jednoznacznie wynikają znaczenie i wartość zarówno samej Konwencji UNESCO z 1972 r., której jedną z podstawowych zalet jest to, że oparła się upływowi czasu, jak i ogromna rola samego UNESCO jako ważnej i mającej niemałe osiągnięcia i zasługi organizacji międzynarodowej.