%0 Journal Article
%T Macdonaldyzacja archiwów (wstęp do dyskusji)
%A Ciechanowski, Hadrian
%J Archeion
%V 2023
%R 10.4467/26581264ARC.23.001.17861
%N 124
%P 87-127
%K makdonaldyzacja, archiwa, społeczeństwo, racjonaliacja, historia archiwów
%@ 0066-6041
%D 2023
%U https://ejournals.eu/czasopismo/archeion/artykul/mcdonaldization-of-archives-an-introduction-to-discussion
%X Macdonaldyzacja archiwów (wstęp do dyskusji)
Artykuł stanowi analizę archiwów przez przyzmat stworzonej przez Georga Ritzera teorii makdonaldyzacji. Biorąc pod uwagę, że archiwa, podobnie jak biblioteki, są głęboko zakorzenione w społeczeństwie, można je analizować z perspektywy zachodzących zmian społecznych. Odnosząc się do poszczególnych wymiarów makdonaldyzacji: przewidywalności, efektywności, obliczalności i kontroli, autor wskazuje na wybrane aspekty rzeczywistości archiwalnej, które wykazują cechy wskazane przez Ritzera. Ritzer zauważył również, że zracjonalizowane systemy generują irracjonalności, a także wymieniał tendencje przeciwne, które idą (często intencjonalnie) pod prąd zachodzących zmian. Tych dwóch zjawisk również można się doszukiwać w dziedzinie archiwalnej. Artykuł kończy się konkluzją, że archiwa uległy przynajmniej częściowej makdonaldyzacji. Niemniej jednak stopień zmian, jakie zaszły w archiwach, jest różny w poszczególnych analizowanych aspektach. Artykuł oparto na analizie polskiej i zagranicznej literatury oraz obserwacji przez autora samych archiwów (głównie polskich). Z tego powodu w opracowaniu wykorzystano metodę porównawczą, bibliograficzną i obserwacyjną.