Affelt J., Konteksty dziedzictwa kulturowego techniki, Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, Zabrze 2015. Bourriaud N., Wykorzystanie ruin i strzępków historii w sztuce współczesnej, przeł. Ł. Białkowski, [w:] M.A. Potocka (red.), Historia w sztuce. History in art, MOCAK, Kraków 2011. Chlebowska D., Ruina trwała w Polsce koniecznym świadkiem historycznego krajobrazu, „Wiadomości Konserwatorskie” 2004, nr 16. Cibulka H., Czas rokitnika, przeł. E. Wachowiak, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1971. Cieniek R., Cementownia Grodziec – polski Czarnobyl, https://wiadomosci.onet.pl/ciekawostki/cementownia-grodziec-polski-czarnobyl/vsmeq9 (dostęp: 22.08.2022). Cieplak A., O nowych społecznościach i hałdzie jak piramida Cheopsa, „Czas Kultury”, 6.07.2020, https://czaskultury.pl/felietony/o-nowych-spolecznosciach-i-haldzie-jak-piramida-cheopsa/ (dostęp: 18.08.2022). Clément G., Manifest trzeciego krajobrazu, przeł. M. Turnau, „Autoportret” 2019, nr 3 (66), https://autoportret.pl/artykuly/manifest-trzeciego-krajobrazu/ (dostęp: 21.01.2023). Domańska E., Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017. Domańska E., Sztuka jako przyszłość historii, [w:] M.A. Potocka (red.), Historia w sztuce. History in art, MOCAK, Kraków 2011. Doś-Dosiu M. (red.), Indunature, Kronika, Bytom 2009. Drabina J., Bytom i okolice. Zapiski z lat 1848–1863, Towarzystwo Miłośników Bytomia, Bytom 2015. Edensor T., Industrial Ruins: Spaces, Aesthetics and Materiality, Berg, Oxford–New York 2005. Grabowski M., Walczak B.M., Stare elektrownie jako dziedzictwo przemysłowe i wyzwanie adaptacyjne, „Architectus” 2020, nr 1 (61). Jakubowski K., Czwarta przyroda w mieście, „Autoportret” 2019, nr 3 (66), https://www.autoportret.pl/artykuly/czwarta-przyroda-w-miescie/ (dostęp: 21.05.2023). Jarosz J., Prawne i ekonomiczne aspekty procesu likwidacji kopalń węgla kamiennego w Polsce, „Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energii Polskiej Akademii Nauk” 2009, nr 75. Kaczmarek R., Katowice – geneza przemysłowego miasta, [w:] E. Rączka, s. Kmiecik (red.), Wpływ katowickiego hutnictwa na rozwój miasta, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego w Polsce Zarząd Główny, Katowice 2005. Klaussmann A.O., Górny Śląsk przed laty, przeł. A. Halor, Muzeum Historii Miasta Katowic, Katowice 1996. Korczyk A., Uwaga teren skażony! Rtęć, kadm, cynk i ołów, [w:] M. Doś-Dosiu (red.), Indunature, Kronika, Bytom 2009. Krajewski M., Rośliny/miasto. O tożsamości życia, [w:] M. Gurowska, M. Rosińska, A. Szydłowska (red.), ZOEpolis. Budując wspólnotę ludzko-nie-ludzką, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2020, s. 107–120. Kunce A., Miejsce, w którym zamieszkanie i rekoncyliacja znowu są możliwe. O antropologii miejsca postindustrialnego, [w:] A. Kunce (red.), Miejsca postindustrialne jako przedmiot badań transdyscyplinarnych. Od dizajnu do zakorzenienia, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2018. Lowenhaupt Tsing A., The Mushroom at the End of the World: On the Possibility of Life in Capitalist Ruins, Princeton University Press, Princeton–Oxford 2015. Lyotard J.-F., Scapeland, przeł. s. Jakóbczyk, [w:] B. Frydryczak, D. Angutek (red.), Krajobrazy. Antologia tekstów, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2014. Murza-Mucha P., Ziemkiewicz J., Człowiek i żelazo, Iskry, Warszawa 1967. „Narracje o Zagładzie” 2021, nr spec. pt. Ołów/ołowica w kulturze i nauce. Niemojewski A., Przypiski, [w:] idem, Wybór wierszy, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1983. Okraska M., Ziemia jałowa. Opowieść o Zagłębiu, Trzecia Strona, Warszawa 2018. Pollack M., Skażone krajobrazy, przeł. K. Niedenthal, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014. Popczyk M., Sztuka miejsca, [w:] A. Kunce (red.), Miejsca postindustrialne jako przedmiot badań transdyscyplinarnych. Od dizajnu do zakorzenienia, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2018. Regionalna Polityka Rewitalizacji Województwa Śląskiego. Projekt (Załącznik nr 1 do Uchwały nr 2717/190/VI/2020 Zarządu Województwa Śląskiego z dnia 25.11.2020 r.), Katowice 2020. Rewers E., Humanistyka wobec koncepcji ‘kulturynatury’, „Teksty Drugie” 2017, nr 1. Sendyka R., Poza obozem. Nie-miejsca pamięci – próba rozpoznania, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2021. Simmel G., Most i drzwi. Wybór esejów, przeł. M. Łukasiewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006. Sławek T., Mapa domu, [w:] T. Sławek, A. Kunce, Z. Kadłubek, Oikologia: nauka o domu, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013. Solger H., Der Kreis Beuthen in Oberschlesien, [w:] H. Dobbelmann, V. Husberg, W. Weber (red.), „Das preussische England…” Beritche über die industriellen und sozialen Zustände in Oberschleisen zwischen 1780–1876, Wiesbaden 1993, s. 321–322. Szalewska K., Przyroda i stygmat historii – o Skażonych krajobrazach Martina Pollacka, [w:] A. Ubertowska, D. Korczyńska-Partyka, E. Kuliś (red.), Poetyki ekocydu. Historia, natura, konflikt, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2019, s. 111– 134. Springer F., Mein Gott, jak pięknie, Karakter, Kraków 2023. Szczepański H., Za parawanem krajobrazu, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2019. Szulc W., Garbarz B., Paduch J., Przebieg i wyniki restrukturyzacji przemysłu stalowego w Polsce, „Prace IMŻ” 2011, nr 4. Tomczok M., Dyskursy ołowicy i krzemicy (na podstawie literatury fikcyjnej i dokumentów literackich o przemyśle metalurgicznym), „Praktyka Teoretyczna” 2022, nr 3 (45), s. 203–221. Tomczok M., Po wydobyciu. Nieograniczone spalanie i koksowanie węgla wobec kultury umiaru, „Kultura Współczesna” 2022, nr 1 (117), s. 122–136. Trochonowicz M., Kilmek B., Lisiecki D., Korozja biologiczna a trwała ruina, „Protection of Cultural Heritage” 2018, nr 6, s. 201–212. Wierzbicka M. (red.), Ekotoksykologia. Rośliny, gleby, metale, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015. Wolak J., Industrioklimaks a las, „SYLWAN” 1968, nr 4, s. 68. Źródła internetowe: http://dianalelonek.com/portfolio/barborka/ (dostęp: 23.08.2022). https://cokeovens.com/history/ (dostęp: 21.08.2022). https://cokeovenspark.com/history-of-the-ovens/ (dostęp: 21.08.2022). https://www.rudaslaska.pl/ruda-slaska/aktualnosci/2021/03/24/drugie-zycie-koksowni/ (dostęp: 21.08.2022).