%0 Journal Article
%T (Un)deliberate ignorance. Dyskretny urok i adaptacyjne funkcje niewiedzy
%A Mudyń, Krzysztof
%J Sztuka Leczenia
%V Tom 38 (2023)
%R 10.4467/18982026SZL.23.003.17917
%N Tom 38, Numer 1
%P 25-34
%K rozmyślna i nierozmyślna niewiedza, motywy emocjonalne i pragmatyczne, motywy moralno-prawne
%@ 1234-7175
%D 2023
%U https://ejournals.eu/czasopismo/sztuka-leczenia/artykul/un-deliberate-ignorance-dyskretny-urok-i-adaptacyjne-funkcje-niewiedzy
%X Na wstępie autor przytacza kilka definicji rozmyślnej niewiedzy i analizuje to pojęcie w relacji do terminów pokrewnych, takich jak „dobrowolna ślepota”, „unikanie informacji” oraz „wiedza negatywna”. Następnie przedstawia wyróżnione przez Engela i Hartwiga sześć grup motywów, prowokujących wystąpienie zjawiska rozmyślnej niewiedzy. Autor proponuje zredukowanie tego podziału do trzech ogólniejszych motywów, tj. emocjonalnych, pragmatycznych i moralnych, charakteryzując ich specyfikę. Nawiązując do tradycji psychoanalitycznej i roli przypisywanej przez współczesną psychologię eksperymentalną procesom nieświadomym, podkreśla, że nie każdy rodzaj umotywowanej niewiedzy poprzedza „rozmyślna”, świadoma decyzja. Wiele przejawów niewiedzy to spontaniczny (lecz nieprzypadkowy) produkt aktywności procesów nieświadomych. Mniej lub bardziej „rozmyślna” niewiedza jest częstym powodem unikania lub opóźniania badań medycznych przez potencjalnych pacjentów. Problemem praktycznym jest to, w jaki sposób przeciwdziałać tej niekorzystnej tendencji.