TY - JOUR TI - Artysta teatralny i filmowy Aleksander Bożydar Żabczyński (1900–1958) pod lupą aparatu bezpieczeństwa PRL AU - Koszel-Pleskaczuk, Bożena TI - Artysta teatralny i filmowy Aleksander Bożydar Żabczyński (1900–1958) pod lupą aparatu bezpieczeństwa PRL AB - Rolą teatru było prezentowanie określonego rzemiosła oraz postaw o charakterze etycznym. Sztuka aktorska stanowiła pewnego rodzaju artyzm. Aktorzy mieli dzięki temu wpływ na sposób postrzegania rzeczywistości przez społeczeństwo. Jedną z postaci rozpoznawalnych dzięki grze w filmach i na deskach teatru był Aleksander Bożydar Żabczyński. Należał do grona twórców, którymi interesował się aparat bezpieczeństwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Działania, które podejmowano wobec aktora, miały na celu inwigilację środowiska twórców jak i jego samego. Dzięki uzyskiwanym informacjom zamierzano zapobiegać działaniom podejmowanym przez to środowisko przeciw władzy ludowej. Aleksander Bożydar Żabczyński (1900–1958), theater and film artist on the radar of the Polish People’s Republic secret services Theater is not only a place where one can admire artistic craftsmanship — it is also an institution that can act as a moral compass. Acting was a form of art, therefore, actors influenced the way the society perceived reality. One of the most famous actors in the history of Polish film and theater is Aleksander Bożydar Żabczyński. He was also one of the artists that were very much a subject of interest of the security services of the Polish People’s Republic. The security services wanted to infiltrate the artistic circles, which included surveillance of Żabczyński himself. Thanks to the obtained information, the authorities wanted to prevent the groups from undertaking any anti-government actions. Keywords: artist, security services, infiltration, agents, inquiry VL - 2022 IS - Tom IX PY - 2022 SN - 2391-890X C1 - 2720-4774 SP - 171 EP - 183 DO - 10.4467/2391-890XPAH.22.009.17221 UR - https://ejournals.eu/czasopismo/przeglad-archiwalno-historyczny/artykul/artysta-teatralny-i-filmowy-aleksander-bozydar-zabczynski-1900-1958-pod-lupa-aparatu-bezpieczenstwa-prl KW - artysta KW - aparat bezpieczeństwa KW - inwigilacja KW - agentura KW - rozpracowanie