%0 Journal Article
%T Protestanci w regionie kaliskim w XVI-XVIII wieku i ich budownictwo kościelne. Zarys problematyki
%A Sokół, Teresa
%J Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk
%V 2021
%R 10.4467/26578646ZKNT.21.009.17593
%N Nr 21
%P 194-222
%K Protestantyzm, architektura kościelna, Wielkopolska, województwo kaliskie, okres nowożytny
%@ 1426-6547
%D 2021
%U https://ejournals.eu/czasopismo/zeszyty-ktpn/artykul/protestanci-w-regionie-kaliskim-w-xvi-xviii-wieku-i-ich-budownictwo-koscielne-zarys-problematyki
%X Artykuł w bardzo ogólnym zarysie dotyka problematyki protestanckiego budownictwa kościelnego w regionie kaliskim, obejmującym historyczne powiaty: kaliski, pyzdrski i koniński, w okresie od XVI do XVIII w. Stanowi próbę rozpoznania powstałych w tym czasie fundacji kościelnych dla gmin braci czeskich oraz luterańskich. Podstawowe pytanie przyświecające powziętym rozważaniom odnosi się do rozróżnienia typów innowierczych świątyń, zarówno w zakresie form architektonicznych, jakie otrzymywały, jak również ich rozwiązań przestrzennych i rzutów, na których je zakładano. Kwestią, na którą zwrócono szczególną uwagę jest fenomen popularności niektórych typów przez bardzo długi okres czasu. Problematyka protestanckiego budownictwa kościelnego osadzona została w kontekście historycznym, naświetlającym ruch reformacyjny w regionie kaliskim. Wskazano na okoliczności wznoszenia świątyń protestanckich i ich losy, począwszy od czasów przybycia na ziemię kaliską w połowie XVI w. braci czeskich, następnie emigrantów religijnych ze Śląska w okresie wojny 30-letniej i kolonistów „olęderskich” w XVIII w., do momentu przyznania protestantom swobód wyznaniowych. Wolność religijna przełożyła się na rozwój protestanckiego budownictwa kościelnego, co uwidoczniło się nie tylko w rosnącej liczbie nowych świątyń, ale także w poszukiwaniu nowatorskich rozwiązań konstrukcyjnych.