%0 Journal Article
%T Z dziejów parafii rzymskokatolickiej i średniowiecznego kościoła w Stawiszynie w latach 1880-1940. Przyczynek do badań
%A Gołembiewska, Marta
%J Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk
%V 2021
%R 10.4467/26578646ZKNT.21.011.17595
%N Nr 21
%P 242-257
%K Stawiszyn, kościół katolicki, odbudowa, Bronisław Kozankiewicz, Teodor Meyer, Edmund Esman
%@ 1426-6547
%D 2021
%U https://ejournals.eu/czasopismo/zeszyty-ktpn/artykul/z-dziejow-parafii-rzymskokatolickiej-i-sredniowiecznego-kosciola-w-stawiszynie-w-latach-1880-1940-przyczynek-do-badan
%X Parafia rzymsko-katolicka w Stawiszynie powstała zapewne w XIII w. i z racji tego, że dobra te były własnością królewską, jej fundatorem był ówczesny monarcha. Dwa wieki później należała ona do najbardziej zamożnych beneficjów w archidiakonacie kaliskim. W 1360 r. z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego w miejsce drewnianej świątyni pobudowano murowany kościół, który został konsekrowany pod wezwaniem św. Bartłomieja i św. Jadwigi. Na przestrzeni wieków architektura kościoła, pierwotnie gotyckiego, ulegała licznym przemianom. Budynek był kilkakrotnie zniszczony i odbudowywany, a każdy remont pozostawiał ślady zacierające pierwotny jego styl. Najistotniejsze zmiany zrealizowane zostały w latach 1880-1940, czyli w okresie przypadającym na sprawowanie posługi przez trzech proboszczów: Teodora Meyera, Edmunda Esmana i Bronisława Kozankiewicza. Każdy z nich odegrał istotną rolę w dziejach stawiszyńskiej parafii katolickiej. Celem niniejszego artykułu nie jest ocena odbudowy kościoła parafialnego w Stawiszynie za czasów działalności wspomnianych sług Bożych, ale przedstawienie czytelnikowi najważniejszych ich zasług w tym aspekcie. Przy czym należy podkreślić, że poczynania księdza Edmunda Esmana można uznać za najbliższe czynnościom określanym współcześnie pojęciem „restauracja”. Nie ujmuje to w żaden sposób osiągnięciom dwóch pozostałych duszpasterzy, dzięki którym stawiszyńscy parafianie mogą podziwiać zachowane do dziś zabytki sztuki sakralnej. Tekst ten stanowi jedynie przyczynek do dalszych badań, które należy pogłębić o wnikliwą analizę archiwaliów przechowywanych w Archiwum Diecezjalnym we Włocławku.