TY - JOUR TI - Granice poznania a kształt bytu na podstawie myśli Karla Jaspersa AU - Żak, Wojciech TI - Granice poznania a kształt bytu na podstawie myśli Karla Jaspersa AB - Artykuł wskazuje na elementy epistemologicznej koncepcji Karla Jaspersa, które przekreślają możliwość tworzenia całościowych ujęć bytu. Kluczowe zagadnienie stanowią tu granice poznania, przyjmujące postać poznania przedmiotowego. Temat granic wskazuje na niedoskonałości ludzkiego myślenia w kontekście wymiernych i absolutystycznych reprezentacji rzeczywistości. Niemożliwość adekwatnego ujęcia całości rzeczywistości zostanie tutaj zobrazowana za pomocą krytyki, jaką Jaspers wymierza w stronę absolutyzujących metafizyk. W związku z opisem zaproponowanej przez Jaspersa struktury poznania artykuł wskazuje na konceptualną bliskość zagadnienia światopoglądu i metafizyki w świetle myśli przytaczanego autora. ABSTRACT The Limits of Cognition and the Shape of Being Based on the Thought of Karl Jaspers The article points out the elements of Karl Jaspers’ epistemological conception that cross out the possibility of a comprehensive account of being. The key issue here is the limits of cognition, which take the form of object cognition. The theme of limits points to the inadequacies of human thinking in the context of quantifiable and absolutist representations of reality. The impossibility of adequately grasping the totality of reality will be illustrated here by means of the criticism Jaspers levelled at absolutising metaphysics. In connection with the description of the structure of cognition proposed by Jaspers, the article points out the conceptual proximity of the issue of worldview and metaphysics in the light of the thought of the cited author. VL - 2021 IS - Tom 68 PY - 2021 SN - 0867-5392 C1 - 2084-3887 SP - 167 EP - 192 DO - 10.4467/20843887PI.21.007.18697 UR - https://ejournals.eu/czasopismo/principia/artykul/granice-poznania-a-ksztalt-bytu-na-podstawie-mysli-karla-jaspersa KW - absolutyzacja KW - epistemologia KW - granice poznania KW - Jaspers KW - metafizyka KW - poznanie przedmiotowe KW - światopogląd; absolutisation KW - epistemology KW - limits of cognition KW - metaphysics KW - object cognition KW - worldview