TY - JOUR TI - Odpowiedzialność demokratyczna jako konstytucyjny standard demokracji w Unii Europejskiej AU - Kornobis-Romanowska, Dagmara TI - Odpowiedzialność demokratyczna jako konstytucyjny standard demokracji w Unii Europejskiej AB - Demokracja jest najstarszą z wartości w cywilizowanym świecie. Bez niej nie może być mowy o praworządności, ochronie praw człowieka czy o niedyskryminacji. Demokracja realizuje się poprzez prawo, a naruszenie praworządności zawsze wywołuje w niej uszczerbek i uruchamia mechanizm odpowiedzialności, mający celu ocenę działań rządzących bezpośrednio w odniesieniu do standardu demokratycznego (accountability). Standard ten wyraża się i mierzy poprzez stopień zaufania, które organy sprawujące władzę wzbudzają po stronie jednostki (obywatela) w społeczeństwie demokratycznym. Im zaufanie jest silniejsze, tym standardy demokratyczne są wyższe, a ochrona prawna staje się silniejsza. Konstytucyjny standard demokratyczny w UE jest zatem pochodną standardu skutecznej ochrony prawnej, którą zapewniają niezależne sądy. Niezależność sądów jest kluczowym elementem odpowiedzialności demokratycznej, gdyż buduje w społeczeństwie zaufanie do sądów jako do organów władzy, zaufanie wzmacnia zaś odpowiedzialność demokratyczną. Będąc członkiem unijnej wspólnoty, nie sposób tej odpowiedzialności uniknąć, a standard demokracji dla państwa w UE nie może pozostawać wyłącznie na poziomie krajowym. Democratic accountability as the constitutional standard of the democracy in the European Union Democracy is the oldest value of the civilized world. Without it, there is no question of the rule of law, protection of human rights or non-discrimination. Democracy is realized through the law, and the violation of the rule of law always damages it and triggers an accountability mechanism aimed at assessing the actions of governing bodies directly in relation to the democratic standard (accountability). This standard is expressed and measured by the degree of trust which ruling authorities in a democratic society must inspire in subjects of the law. The stronger the trust is, the democratic standards are higher, and the legal protection becomes stronger. The constitutional democratic standard in the EU is thus a derivative of the standard of effective legal protection provided by independent courts. The independence of the judiciary is a key element of democratic accountability as it builds public confidence in the courts as authorities and trust strengthens democratic accountability. Being a member of the EU, it is impossible to avoid this accountability, and the standard of democracy for the EU Member State cannot remain purely national. Keywords: democracy, European Union, democratic accountability, constitutional standard of democracy, independence of the judiciary VL - 2022 IS - 2022 (8) PY - 2022 SN - 2449-7797 C1 - 2449-7800 SP - 346 EP - 369 DO - 10.4467/24497800RAP.22.019.16795 UR - https://ejournals.eu/czasopismo/rocznik-administracji-publicznej/artykul/odpowiedzialnosc-demokratyczna-jako-konstytucyjny-standard-demokracji-w-unii-europejskiej KW - demokracja KW - Unia Europejska KW - odpowiedzialność demokratyczna KW - konstytucyjny standard demokracji KW - niezależność sądów