TY - JOUR TI - Czasoprzestrzenna analiza funkcjonowania grodów na południowym odcinku polsko-ruskiego pogranicza, ze szczególnym uwzględnieniem ośrodków karpackich, badania z wykorzystaniem narzędzi GIS AU - Puntos, Cyryl Konstantinovski AU - Luc, Małgorzata TI - Czasoprzestrzenna analiza funkcjonowania grodów na południowym odcinku polsko-ruskiego pogranicza, ze szczególnym uwzględnieniem ośrodków karpackich, badania z wykorzystaniem narzędzi GIS AB - Artykuł zawiera rezultaty badań geoarcheologicznych prowadzonych metodami geoinformatycznymi, dotyczących szeroko rozumianego terytorium zajmowanego przez tzw. Grody Czerwieńskie we wczesnym średniowieczu. Publikacja dotyczy złożonego aspektu pogranicza Polski i Rusi Rurykowiczów w trakcie tworzenia się tych dwóch monarchii. Głównymi celami opracowania są: ukazanie zróżnicowania czasu korzystania z ośrodków grodowych na przestrzeni wieków na obszarze wczesnośredniowiecznego pogranicza południowo-wschodniej Polski, przedstawienie relacji jakie zachodziły pomiędzy nimi oraz zwizualizowanie otrzymanych wyników badań za pomocą narzędzi geoinformatycznych, na podstawie danych geoarcheologicznych. W opracowaniu przedstawiono mapy i wizualizacje, które mogą pomóc zrozumieć, jak funkcjonowały społeczności wieków średnich. Do ich opracowania zastosowano narzędzia GIS i programy graficzne. W celu weryfikacji danych, w 2021 r. przeprowadzono badania terenowe bezpośrednio na wybranych grodziskach. W rezultacie opracowano szereg map i modeli. Głównym wynikiem przeprowadzonych badań jest wskazanie zróżnicowania czasu zakończenia istnienia omawianych obiektów obronnych – przykładowo w zlewni rzeki Wiar miało to miejsce do XI wieku, nieopodal Sanoka do XIII/XIV wieku. Świadczy to o zmianie strategii obrony danych terenów w obrębie przytoczonego terytorium wpływu średniowiecznej Polski i Rusi, w tym w zasięgu łuku Karpat. VL - 2022 IS - Vol. 21 (2022) PY - 2022 SN - 1642-2511 C1 - 2199-5923 SP - 95 EP - 104 DO - 10.4467/21995923GP.22.007.17085 UR - https://ejournals.eu/czasopismo/geoinformatica-polonica/artykul/space-time-analysis-of-strongholds-in-the-southern-section-of-the-polish-ruthenian-borderland-with-particular-emphasis-on-carpathian-centers-research-using-gis-tools KW - pogranicze polsko-ruskie KW - kostka czasoprzestrzenna KW - geoarcheologia KW - Kernel Density KW - grody