TY - JOUR TI - Kapral Zbigniew Antoni Kruszewski „Jowisz” – konspiracyjne i powstańcze losy emigranta AU - Wójciuk, Michał Tomasz TI - Kapral Zbigniew Antoni Kruszewski „Jowisz” – konspiracyjne i powstańcze losy emigranta AB - Artykuł jest próbą omówienia konspiracyjnych i powstańczych losów kpr. Zbigniewa Kruszewskiego „Jowisza” po wojnie profesora Uniwersytetu Teksańskiego w El Paso. W czasie swojego dzieciństwa w Warszawie doświadczył kataklizmu wojny i tragedii okupacji niemieckiej. Jako kilkunastolatek włączył się w prace polskiej konspiracji w szeregach „Zawiszaków” harcerskiego pionu zrzeszającego najmłodszych działaczy Szarych Szeregów (konspiracyjne harcerstwo męskie). W czasie powstania warszawskiego służył w III Zgrupowaniu „Konrad”, a następnie w Poczcie Polowej. Wziął udział w niebezpiecznej misji kurierskiej poza Warszawę, w której cudem uniknął śmierci. W końcowym etapie powstania był żołnierzem kompanii „Bradla” w Batalionie „Miłosz”. Po upadku powstania, razem z wojskiem trafił do niewoli niemieckiej. Ważnym elementem tekstu, oprócz przedstawienia losów powstańca jest również próba refleksji nad powojennymi dylematami uczestników walk o Warszawę, związanymi z pozostaniem na emigracji. Na podstawie ponad 20 relacji uczestników powstania, zarysowano problem pytań i rozterek wojennych rozbitków kwestii ułożenia sobie życia poza granicami Ojczyzny po zakończeniu wojny w 1945 r.   This paper was an attempt to describe the service of cpl. Zbigniew Kruszewski „Jowisz” („Jupiter”) during conspiracy and Warsaw Uprising. When he was a child, he expereienced a cataclysm of war and tragedy of german occupation. As a few years old child he got involved in polish conspiracy and became a member of Szare Szeregi and got assigned to „Zawiszacy” – the group of the youngest boy scouts. During the first phase of Warasaw Uprising he served in Group „Konrad” and later in Field Postal Servce. He also took part in high risking mission, during which he was a courier delivering information outside Warsaw and miracously escped death. In the last days of Warsaw Uprising he served in „Bradl” Company of „Miłosz” Battalion. After the fall of Warsaw Uprising, he was taken into captivity. Apart from describing the life of Zbigniew Kruszewski, another important part of this article is consideration about post-war dilemmas which were faced by former Uprisers. Basing on over 20 relations, in this article were outlined perpelities concerning on living outside Homeland after the end of war in 1945 which were faced by post-war casaways. VL - 2022 (XLVIII) IS - Nr 3 (185) PY - 2022 SN - 2081-4488 C1 - 2544-4972 SP - 121 EP - 138 DO - 10.4467/25444972SMPP.22.025.16726 UR - https://ejournals.eu/czasopismo/smpp/artykul/kapral-zbigniew-antoni-kruszewski-jowisz-konspiracyjne-i-powstancze-losy-emigranta