%0 Journal Article %T Metaphorical Change In Cognition: On The Verge Of Rationality %A Rybarkiewicz, Dorota %J Principia %V 2020 %R 10.4467/20843887PI.20.002.13832 %N Tom 67 %P 27-47 %K zmiana, metafora, myślenie metaforyczne, racjonalność, intencjonalność %@ 0867-5392 %D 2020 %U https://ejournals.eu/czasopismo/principia/artykul/metaphorical-change-in-cognition-on-the-verge-of-rationality %X Some changes in the environment, when attended to, result in cognitive response which may be called thinking with change. Thinking with change  is similar to  the “algorithm of sense detection” of metaphors. In fact, the interpretation of any kind of metaphor is framed by the general human mechanism of dealing with a change. Therefore an interpreted (meaningful) change is here called metaphorical. The first part clarifies the concepts of change and metaphor. The second part provides the characteristics of metaphorical changes. Finally, we try to answer the question if metaphorical thinking with change is rational. Keywords: change, metaphor, metaphorical thinking, rationality, intentionality. Metaforyczne zmiany poznawcze: na krawędzi racjonalności Rozważania podjęte w niniejszym artykule wyrastają ze spostrzeżenia, że: (1) niektóre zmiany w otoczeniu, kiedy zostały zauważone, wzbudzają pewną odpowiedź kognitywną, którą nazwać można myśleniem zmianą i (2) owo myślenie zmianą odbywa się na wzór myślenia metaforycznego. Zatem znalezienie sensu zmiany przebiega podobnie jak znalezienie sensu nowej, świeżej metafory. W rzeczywistości jednak to interpretowanie metafory odbywa się  zgodnie z kanonem myślenia inicjowanego zmianą. Najpierw przedstawiona zostanie bardzo skrótowo pewna teoria metafory. Zmiana, która uzyskała sens nazywana będzie dalej zmianą metaforyczną. Pierwsza część zawiera wyjaśnienia sposobu rozumienia obu kluczowych terminów: zmiany oraz metafory. Druga ma na celu ukazanie, jakie zmiany w otoczeniu są metaforyczne oraz zarysowanie koncepcji, w ramach której można opisać zmiany metaforyczne jako proces poznawczy. W końcu, postaram się odpowiedzieć na pytanie, czy myślenie zmianą jest racjonalne.