%0 Journal Article
%T Wyklęcie Papuszy według Angeliki Kuźniak, czyli biograficzny reportaż jako esej
%A Terradas, Pau Freixa
%J Konteksty Kultury
%V 2021
%R 10.4467/23531991KK.21.033.14320
%N Tom 18 zeszyt 3
%P 448-458
%K Angelika Kuźniak, Bronisława Wajs Papusza, polska szkoła reportażu, reportaż biograficzny, literatura faktu
%@ 2083-7658
%D 2021
%U https://ejournals.eu/czasopismo/konteksty-kultury/artykul/wyklecie-papuszy-wedlug-angeliki-kuzniak-czyli-biograficzny-reportaz-jako-esej
%X Poniższy artykuł poświęcony jest literackiemu reportażowi biograficznemu Papusza i obrazowi romskiej poetki, który tworzy jego autorka. Angelika Kuźniak bada losy Papuszy poza mitem utrwalonym w kulturze popularnej, a poszukując Papuszy z krwi i kości, trafia na postać absolutnie tragiczną. Co oczywiste, autorka prezentuje niezwykle krytyczne spojrzenie feministyczne, które wychwytuje grzechy, za które poetka będzie musiała zapłacić, a na ogół są one związane z faktem bycia kobietą. Ale tu nie ma publicystyki, autorka sprawia, że fakty mówią za siebie. Fabuła jest tak skonstruowana, że komentarz moralny jest zbędny. Jest to książka sucha, minimalistyczna, zbudowana na czystych dokumentach i skrawkach życia, pozornie bez obróbki literackiej: jej stylizacja wyraża się w językowej zgrzebności, jakby naśladującej twarde życie Papuszy (życie, w którym szuka się poezji), jej prymitywne pismo, a nawet jej ubogą i naiwną poezję. Jak zobaczymy, w losie Papuszy spotykają się trzy wielkie anatemy: kobiecość, cygańskość i inność. Ale Kuźniak wykracza poza konkretną relację biograficzną, która z kolei służy jako wektor mikrohistoryczny, dzięki któremu uzyskujemy dostęp do wizji historii polskich Romów w XX wieku. W ten sposób Papusza staje się esejem krytycznym dotyczącym dyskryminacji, płci i inności.