FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rozwój poznawczo-społeczny dziecka w świetle oczekiwań interpersonalnych rodziców i nauczycieli

Data publikacji: 20.09.2011

Psychologia Rozwojowa, 2011, Tom 16, Numer 2, s. 21-32

https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.009.0182

Autorzy

Sławomir Trusz
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Rozwój poznawczo-społeczny dziecka w świetle oczekiwań interpersonalnych rodziców i nauczycieli

Abstrakt

Jakość rozwoju poznawczego i społecznego dziecka, a w konsekwencji – procesu edukacji dziecka, jest w dużym stopniu określana przez nietrafne, to jest zbyt niskie lub zbyt wysokie, oczekiwania rodziców i/lub nauczycieli. Zjawisko to jest szczególnie wyraźne wśród dzieci rzekomo zaburzonych w sferze funkcjonowania poznawczego i/lub społecznego, gdy oczekiwane ograniczenia poznawcze, emocjonalne lub behawioralne, za sprawą mechanizmu samospełniającego się proroctwa, mogą przekształcić się w rzeczywistą niepełnosprawność. Analizując relację między fałszywymi oczekiwania a osiągnięciami dzieci, badacze udowadniają, że nawet niewielki rozmiar efektu, rzędu r = 0,2, obserwowany zazwyczaj w badaniach nad zjawiskiem oczekiwań, oznacza wzrost lub spadek dynamiki rozwoju poznawczego i społecznego wśród 10% dzieci obdarzanych zróżnicowanymi oczekiwaniami. W artykule omówiono wyniki klasycznych oraz współczesnych badań dotyczących wpływu zróżnicowanych oczekiwań interpersonalnych na osiągnięcia rozwojowe dzieci oraz mechanizmy, za których pomocą można wyjaśniać wyżej wskazane relacje.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Babad E. (2009), The Social Psychology of the Classroom. New York: Routledge. Taylor & Francis Group.

Braun C. (1976), Teacher Expectation: Sociopsychological Dynamics. Review of Educational Research, 46, 185–213.

Brophy J. (1983), Research on the Self–fulfi lling Prophecy and Teacher Expectation. Journal of Educational Psychology, 75, 631–661.

Dennett D.C. (1991), Consciousness Explained. Boston: Little, Brown and Company.

Darley J., Fazio R. (1980), Expectancy Confi rmation Processes Arising in the Social Interaction Sequence. American Psychologist, 35, 867–881.

Dweck C.S., Master A. (2009), Self-Theories Motivate Self-Regulated Learning [w:] D.H. Schunk, B.J. Zimmerman (red.), Motivation and Self-Regulated Learning. Theory, Research and Application, 31–51. New York: Routledge. Taylor & Francis Group.

Eccles J. S., Jacobs J. E., Harold R. D. (1990), Gender Role Stereotypes, Expectancy Effects, and Parents’ Socialization of Gender Differences. Journal of Social Issues, 46, 183–201.

Englund M.M., Luckner A.E., Whaley G.J., Egeland B. (2004), Children’s Achievement in Early Elementary School: Longitudinal Effects of Parental Involvement, Expectations, and Quality of Assistance. Journal of Educational Psychology, 96, 723–730.

Harris M. J., Rosenthal R. (1985), Mediation of Interpersonal Expectancy Effects: 31 Meta-Analyses. Psychological Bulletin, 97, 363–386.

Harris M.J., Milich R., Corbitt E.M., Hoover D.W., Brady M. (1992), Self-fulfi lling Effects of Stigmatizing Information on Children’s Social Interactions. Journal of Personality and Social Psychology, 63, 41–50.

Jussim L., Harber K.D. (2005), Teacher Expectations and Self-Fulfi lling Prophecies: Knowns and Unknowns, Resolved and Unresolved Controversies. Personality and Social Psychology Review, 9, 131–155.

Jussim L., Eccles J.S., Madon S. (1996), Social Perception, Social Stereotypes, and Teacher Expectations: Accuracy and the Quest For the Powerful Self-Fulfi lling Prophecy. Advances in Experimental Social Psychology, 29, 281–388.

Jussim L., Palumbo P., Chatman C., Madon S., Smitch A. (2008), Piętno a samospełniające się proroctwa [w:] T.F. Heatherton, R.E. Kleck, M.R. Hebl, J.G. Hull (red.), Społeczna psychologia piętna, 342–383. Warszawa: PWN.

Kuklinski M.R., Weinstein R.S. (2001), Classroom and Developmental Differences in a Path Model of Teacher Expectancy Effects. Child Development, 72, 1554–1578.

Kwiatkowska A. (2009), Kategoryzacje społeczne skrzyżowane: o tym, czy „prawie my” znaczy to samo co „my”, a „niezupełnie oni” to samo co „oni”, oraz o innych osobliwościach kategorii społecznych [w:] M. Kossowska, M. Kofta (red.), Psychologia poznania społecznego, 295–310. Warszawa: PWN.

Kwiecień M., Trusz S. (2010), Między ideałem a typową wadą: uczniowie w oczach przyszłych pedagogów [w:] D. Pauluk (red.), Student w uniwersytecie, 221–254. Kraków: Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”.

Madon S., Guyll M., Spoth R., Willard J. (2004), Self-Fulfi lling Prophecies. The Synergistic Accumulative Effect of Parents’ Beliefs on Children’s Drinking Behavior. Psychological Science, 15, 837–845.

McKown C., Weinstein R. (2008), Teacher Expectations, Classroom Context, and the Achievement Gap. Journal of School Psychology, 46, 235–261.

Olson J.M., Roese N.J., Zanna M.P. (1996), Expectancies [w:] E.T. Higgins, A.W. Kruglanski (red.), Social Psychology: Handbook of Basic Principles, 211–238. New York: The Guilford Press.

Peters W. (1971), A Class Divided. New York: Doubleday and Co.

Rigby K. (2005), Why Do Some Children Bully at School? The Contributions of Negative Attitudes Towards Victims and the Perceived Expectations of Friends, Parents and Teachers. School Psychology International, 26, 147–161.

Rist R. (1970), Student Social Class and Teacher Expectations: The Self-Fulfi lling Prophecy in Ghetto Education. Harvard Educational Review, 40, 411–451.

Rosenthal R. (2002), The Pygmalion Effect and Its Mediating Mechanisms [w:] J. Aronson (red.), Improving Academic Achievement: Impact of Psychological Factors on Education, 25–36. San Diego: Academic Press.

Rosenthal R., Jacobson L. (1968/1992), Pygmalion in the Classroom: Teacher Expectation and Pupils’ Intellectual Development. New York: Irvington Publisher.

Smith A.E., Jussim L., Eccles J. (1999), Do Self-Fulfi lling Prophecies Accumulate, Dissipate, or Remain Stable Over Time? Journal of Personality and Social Psychology, 77, 548–565.

Spitz H.H. (1999), Beleaguered Pygmalion: History of the Controversy Over Claims That Teacher Expectancy Raises Intelligence. Intelligence, 27, 199–234.

Turska D., Bernacka E.R. (2010), Conduct Of Male Teachers Of Mathematics In The Perception Of Female And Male Pupils. A Lower Secondary School Perspective [w:] B. Maj, E. Swoboda, K. Tatsis (red.), Motivation via Natural Differentiation in Mathematics, 57–69. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Trusz S. (2010a), Efekt oczekiwań interpersonalnych w edukacji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego.

Trusz S. (2010b). Rola kar i nagród w powstawaniu zjawiska samospełniającego się proroctwa w szkole. Kwartalnik Pedagogiczny, 213, 101–123.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2011, Tom 16, Numer 2, s. 21-32

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Rozwój poznawczo-społeczny dziecka w świetle oczekiwań interpersonalnych rodziców i nauczycieli

Angielski:

Cognitive and social development in the light of parents’ and teachers’ interpersonal expectancy

Publikacja: 20.09.2011

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Sławomir Trusz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski