Funkcje zarządzające u osób w wieku senioralnym o różnym poziomie potrzeb edukacyjnych
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTE
Funkcje zarządzające u osób w wieku senioralnym o różnym poziomie potrzeb edukacyjnych
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEFunkcje zarządzające u osób w wieku senioralnym o różnym poziomie potrzeb edukacyjnych
Data publikacji: 05.09.2011
Psychologia Rozwojowa, 2011, Tom 16, Numer 1, s. 85-98
https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.006.0179Autorzy
Funkcje zarządzające u osób w wieku senioralnym o różnym poziomie potrzeb edukacyjnych
W wieku senioralnym obserwuje się obniżenie sprawności poznawczej, związane z naturalnymi procesami starzenia się. Pogorszeniu ulegają przede wszystkim funkcje pamięciowe i uwagi (Jagodzińska, 2008; Oberauer, 2006). Wykazano, że poziom kompetencji poznawczych jest silnie związany z procesem uczenia się (Brooks, Weaver, Scialfa, 2006). Osoby w wieku senioralnym, które częściej podejmują aktywności o charakterze intelektualnym, rzadziej skarżą się na problemy w zakresie funkcjonowania poznawczego (Jagodzińska, 2008).
W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w celu zweryfikowania hipotezy o związku pomiędzy poziomem potrzeb edukacyjnych seniorów a sprawnością ich funkcji zarządzających. W badaniu wzięło udział 25 osób w wieku 71–88 lat. Dokonywano pomiaru potrzeb edukacyjnych oraz poziomu czterech aspektów funkcji zarządzających: elastyczności, hamowania, pamięci operacyjnej oraz planowania. Uzyskane wyniki potwierdzają istnienie związku pomiędzy poziomem potrzeb edukacyjnych seniorów a dwiema funkcjami zarządzającymi: elastyczności oraz pamięcią operacyjną, przy czym najbardziej istotny związek dotyczy elastyczności.
Aleksander T. (1985), Potrzeby kulturalno-oświatowe (w świetle badań sondażowych na terenie Małopolski). Kraków: Zeszyty Naukowe UJ.
Bromley D.B. (1969), Psychologia starzenia się. Warszawa: PWN.
Brooks B.L., Weaver L.E., Scialfa C.T. (2006), Does Impaired Executive Functioning Differentially Impact Verbal Memory Measures in Older Adults with Suspected Dementia? The Clinical Neuropsychologist, 20, s. 230–242.
Chabior A. (2000), Rola aktywności kulturalno-oświatowej w adaptacji do starości. Radom, Kielce: Instytut Technologii Eksploatacji.
Craik F.I.M. (2002), Human Memory and Aging [w:] L. Bäckman, C. von Hosten (red.). Psychology at the Turn of the Millennium. Vol. I. Cognitive, Biological, and Health Perspectives. Hove: Psychology Press.
Davis P.S. (2005), Planning and Problem Solving in Well – Defi ned Domains [w:] R. Morris, G. Ward (red.). The Cognitive Psychology of Planning. New York: Psychology Press.
Gioia G.A., Isquith P.K., Retzlaff P.D., Espy K.A. (2002), Confi rmatory Factor Analysis of the Behavior Ratio Inventory of Executive Function (BRIEF) in a Clinical Sample. Child Neuropsychology, 8 (4), s. 249–257.
Goldstein J.H., Cajko L., Oosterbroek M., Michielsen M., van Houten O., Salverda F. (1997). Video Games and the Elderly. Social Behavior and Personality, 25, 345–352.
Hughes T.F. (2009), The Role of Lifestyle Factors in Cognitive Aging and Dementia. Dissertation Abstracts International Section A: Humanities and Social Sciences, 70 (2-A), s. 652.
Jagodzińska M. (2008), Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania. Gliwice: Helion.
Jodzio K. (2008), Neuropsychologiczne badania funkcji wykonawczych u schyłku życia. Psychologia Rozwojowa, 13 (1), s. 13–24.
Kemper S., Kemtes K. (2000), Aging and Message Production and Comprehension [w:] D. Park, N. Schwarz (red.). Cognitive Aging: a Primer. Philadelphia: Psychology Press.
Kray J., Lindenberger U. (2000), Adult Age Differences in Task Switching. Psychology and Aging, 15, s. 126–147.
Kocowski T. (1978), Potrzeby człowieka: koncepcja systemowa. Wrocław: Zakład Naukowy im. Ossolińskich.
Oberauer K. (2006), Różnice w funkcjach poznawczych związane z wiekiem i cechami indywidualnymi [w:] R.W. Engle G. Sędek U. von Hecker D.N. McIntosh (red.). Ograniczenia poznawcze. Starzenie się i psychopatologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pakuła M. (2007). Postawy osób starszych wobec edukacji. Studium teoretyczno-diagnostyczne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Putko A. (2008), Dziecięca „teoria umysłu” w fazie jawnej i utajonej a funkcje wykonawcze. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Salthouse T.A., Atkinson T.M., Berish D.E. (2003), Executive Functioning as a Potential Mediator of Age--Related Cognitive Decline in Normal Adults. Journal of Experimental Psychology, 132 (4), s. 566–594.
Schooler C., Mulatu M.S., Oates G. (1999), The Continuity Effects of Substantively Complex Work on the Intellectual Functioning of Older Workers. Psychology and Aging, 14 (3), s. 483–506.
Sivan B.A. (1996), Test Pamięci Wzrokowej Bentona. Wydanie piąte. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego .
Smith E.E., Jonides J. (1999), Storage and Executive Processes in the Frontal Lobes. Science, 283, s. 1657–1661.
Stern Y. (2002), What is Cognitive Reserve? Theory and Researchapplication of the Reserve Concept. Journal of the International Neuropsychological Society, 8, s. 448 –460.
Stoltzfus E.R., Hasher L., Zacks R.T. (1996), Working Memory and Aging: Current Status of the Inhibitory view [w:] J.T.E. Richardson, R.W. Engle, L. Hasher, R.H. Logie, E.R. Stoltzfus, R.T. Zacks (red.). Working Memory and Human Cognition. New York: Oxford University Press.
Strauss E., Sherman E.M.S., Spreen O. (2006), A Compendium of Neuropsychological Test: Administration, Norms, and Commentary, Third Edition. New York: Oxford University Press.
Stuart-Hamilton I. (2006), Psychologia starzenia się. Poznań: Zysk i S-ka.
Suchy Y., Kraybill M. (2007), The Relationship Between Motor Programming and Executive Abilities: Constructs Mesaured by the Push – Turn – Taptap task from the Behavioral Dyscontrol Scale – Electronic Version. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 29 (6), s. 648–659.
Unsworth N., Heitz R.P., Engle R.W. (2006), Pojemność pamięci operacyjnej w gorącym i zimnym poznaniu [w:] R.W. Engle, G. Sędek U. von Hecker, D.N. McIntosh (red.). Ograniczenia poznawcze. Starzenie się i psychopatologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wheeler M.A. (2000), Episodic Memory and Autonoetic Awareness [w:] W.E. Tulving, F.I.M. Craik (red.). The Oxford Handbook of Memory. New York: Oxford University Press.
Willis S.L., Schaie K.W, Martin M. (2009), Cognitive Plasticity [w:] V. Bengtson, M. Silverstein, N. Putney, D. Gans (red.). Handbook of Theories of Aging. New York, Springer Publishing Company.
Wnuk W. (2008), Idea rozwoju jako czynnik profi laktyki starzenia się [w:] A. Fabiś (red.). Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa seniorów. Bielsko-Biała: BGS.
Zazzo R. (1974), Metody psychologicznego badania dziecka. Warszawa: PZWL.
Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2011, Tom 16, Numer 1, s. 85-98
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Funkcje zarządzające u osób w wieku senioralnym o różnym poziomie potrzeb edukacyjnych
Executive functions in older adults of various level of educational needs
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Uniwersytet Ignatianum w Krakowie, Mikołaja Kopernika 26, Kraków
ul. Mikołaja Kopernika 26, Kraków, Polska
Publikacja: 05.09.2011
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 4916
Liczba pobrań: 2300