FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Przekłady niebezpośrednie w polsko-włoskich relacjach literackich w dwudziestym wieku. Rekonesans

Data publikacji: 28.12.2018

Przekładaniec, 2018, Numer 37 – Historia przekładu literackiego 2, s. 64 - 86

https://doi.org/10.4467/16891864PC.18.013.9555

Autorzy

Anita Kłos
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-4865-0013 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Przekłady niebezpośrednie w polsko-włoskich relacjach literackich w dwudziestym wieku. Rekonesans

Abstrakt

Indirect Translation in 20th-Century Polish-Italian Intercultural Exchange: A Reconnaissance

The aim of the paper, which brings together the results of a reconnaissance research, is to provide a preliminary overview of selected issues and textual practices related to indirect translation in the Polish-Italian intercultural exchange in the 20th century. In Polish literary translation studies, the significance of indirect translation has been seriously undervalued, especially in research on literary translation from Polish as a source language. Many classical works of Polish prominent authors (like Witold Gombrowicz,  Czesław Miłosz, Stanisław Lem) were published in Italy as a result of indirect translation (translated via one of the “central” languages, usually French or English, or by a bilingual team of translators). After discussing main terminological and methodological issues, the study presents two “microhistorical” examples – La casa delle donne: Zofia Nałkowska’s Dom kobiet translated in 1930 by Sibilla Aleramo via intermediary translations into French and Italian, and Witold Gombrowicz’s Ferdydurke, translated into Italian in 1961  by Sergio Miniussi via French and Spanish, under the supervision of Konstanty A. Jeleński. These two cases, exemplify different text typologies and practical approaches to the translation process.

Bibliografia

Aleramo S. 1997. La Principessa di Clèves, w: S. Aleramo, Andando e stando, a cura di R. Guerricchio, Milano: Feltrinelli, s. 158–161.

Alvstad C. 2017. Arguing for indirect translations in twenty-first-century Scandinavia, „Translation Studies” 10(2), s. 150–165.

Alvstad C., Greenall A.K., Jansen H., Taivalkoski-Shilov K. 2017. Introduction: Textual and Contextual Voices of Translation, w: C. Alvstad, A.K. Greenall, H. Jansen, K. Taivalkoski-Shilov (eds.), Textual and Contextual Voices of Translation, Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins, s. 3–20.

Assis Rosa A., Pięta H., Bueno Maia R. 2017. Theoretical, Methodological and Terminological  Issues Regarding Indirect Translation: An Overview, „Translation Studies” 10(2), s. 113–132.

Aveto A. 2006. Traduzioni d’autore e no. Elio Vittorini e la „segreta” collaborazione con Lucia Rodocanachi, w: Contorbia F. (a cura di), Lucia Rodocanachi: le carte, la vita, Firenze: Società Editrice Fiorentina, s. 153–192.

Balcerzan E. 2011. Tłumaczenie jako „wojna światów”. W kręgu translatologii i komparatystyki, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Ceccherelli A. 2012. O tym, jak Zamoyski stał się Bourdellem: Witkacy „przetłumaczony” przez Dacię Maraini, „Roczniki Humanistyczne” 60(1), s. 31–52.

Dąbrowska M. 1955. Parę myśli o pracy przekładowej, w: M. Rusinek (red.), O sztuce tłumaczenia, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, s. 193–206.

Dąmbska-Prokop U. (red.). 2000. Mała encyklopedia przekładoznawstwa, Częstochowa: Educator.

D’hulst L. 2010. Translation History, w: Y. Gambier, L. van Doorslaer (eds.), Handbook of Translation Studies, Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins, s. 397–405.

Dollerup C. 2000. Relay and Support Translations, w: A. Chesterman, N. Gallardo, Y. Gambier (eds.), Translation in Context: Selected Contributions from the EST Congress, Amsterdam: John Benjamins, s. 17–26.

Gambier Y. 1994. La retraduction, retour et détour, „Meta” 39(3), s. 413–417.

Gombrowicz R. 2004. Gombrowicz w Argentynie. Świadectwa i dokumenty, Kraków: WL.

Gombrowicz W. 1947. Ferdydurke: novela, Buenos Aires: Argos.

––––– 1958. Ferdydurke: roman, trad. Brone, Paris: René Julliard.

––––– 1961. Ferdydurke, trad. S. Miniussi, Torino: Einaudi.

––––– 1967. Il matrimonio, trad. R. Guidieri, Torino: Einaudi.

––––– 1968. La operetta, trad. J. Morteo, G.R. Morteo, Torino: Einaudi.

––––– 1998. Walka o sławę. Korespondencja, cz. 2, W. Gombrowicz, K. Jeleński, F. Bondy,

D. de Roux, układ i przedmowy J. Jarzębski, Kraków: WL.

––––– 2013. Kronos, Kraków: WL.

Heilbron J. 2010. Structure and Dynamics of the World System of Translation, International Symposium „Translation and Cultural Mediation”, UNESCO H.Q., February 22–23, 2010. http://portal.unesco.org/culture/en/files/40619/12684038723Heilbron.pdf/Heilbron.pdf [dostęp: 15.09.2017].

Hadley J. 2017. Indirect Translation and Discursive Identity: Proposing the Concatenation Effect Hypothesis, „Translation Studies” 10(2), s. 183–197.

Herling-Grudziński G. 1958. Un mondo a parte, trad. G. Magi, Bari: Laterza.

Hermans T. 2009. Przekład, zadrażnienie i rezonans, przeł. M. Heydel, w: P. Bukowski, M. Heydel (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Znak, s. 297–311.

Ivaska L., Paloposki O. 2018. Attitudes towards Indirect Translation in Finland and Translators’ Strategies: Compilative and Collaborative Translation, „Translation Studies” 11(1), s. 33–46.

Jansen H., Wegener A. 2013. Multiple Translatorship, w: Jansen H., Wegener A. (eds.), Authorial and Editorial Voices in Translation: Collaborative Relationships between  Authors, Translators, and Performers, Québec: Éditions québécoises de l’oeuvre,https://yorkspace.library.yorku.ca/xmlui/bitstream/handle/10315/26642/YS%20AEV1%20Jansen%20and%20Wegener.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 30.04.2018].

Kapuściński R. 1991. L’imperatore: caduta di un autocrate, trad. M.L. Bocchino, C. de Magri, Milano: Serra e Riva.

Kinnunen T., Koskinen K. 2010. Introduction, w: T. Kinnunen, K. Koskinen, Translators’ Agency, Tampere: Tampere University Press, s. 4–10.

Kłos A. 2015. La casa delle donne. Sulla storia della traduzione italiana di „Dom kobiet” di Zofia Nałkowska, „pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi” VI, s. 107–123.

––––– 2015a. Tradurre il femminismo. Sulla traduzione polacca di „Una donna” di Sibilla Aleramo, „Kwartalnik Neofilologiczny” LXII(2), s. 257–265.

Kłos A. 2018. Salvatore Quasimodo, traduttore di Adam Mickiewicz. Sull’importanza degli archivi letterari per gli studi sulla traduzione, „Quaderni del ‘900” XVIII, s. 75–86.

Krall H., Edelman M. 1985. Il ghetto di Varsavia: memoria e storia dell’insurrezione, przeł. M. Meghnagi, Roma: Città nuova.

Kurek M. 2004. „Ferdydurke” po hiszpańsku (kilka uwag o autorskim przekładzie Gombrowicza), w: E. Skibińska (red.), Gombrowicz i tłumacze, Łask: Leksem, s. 11–20.

Lefevere A. 2009. Ogórki matki Courage. Tekst, system i refrakcja w teorii literatury, przeł. A. Sadza, w: P. Bukowski, M. Heydel (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Znak, s. 224–246.

Lem S. 1963. Gli esploratori dell’astro ignoto, trad. G. Uccelli, Milano: Baldini e Castoldi.

––––– 1970. Solaris, trans. J. Kilmartin, S. Cox, London: Faber and Faber.

––––– 1995. Cyberiade, trad. R. Valla, Milano: Mondadori.

Lukszyn J. (red.). 1998. Tezaurus terminologii translatorycznej, Warszawa: PWN.

Łukaszewicz J. 2004. Szkoła we włoskich przekładach „Ferdydurke”, w: E. Skibińska (red.), Gombrowicz i tłumacze, Łask: Leksem, s. 67–83.

Marchesani P. 1992. D’una edizione „critica” di Gombrowicz (e d’altro), „Europa Orientalis” 11(2), s. 233–294.

––––– (a cura di). 1994. La letteratura polacca contemporanea in Italia. Itinerari d’una presenza. Studi in memoria di Marina Bersano Begey, Roma: La Fenice.

Marchesani P. 1994a. La narrativa polacca in Italia negli anni 1945–1990, w: P. Marchesani (a cura di). 1994. La letteratura polacca contemporanea in Italia. Itinerari d’una presenza. Studi in memoria di Marina Bersano Begey, Roma: La Fenice, s. 15–33.

Marin-Lacarta M. 2017. Indirectness in Literary Translation: Methodological Possibilities, „Translation Studies” 10(2), s. 133–149.

Mazzitelli G. 2016. Le pubblicazioni dell’Istituto per l’Europa orientale. Catalogo storico (1921–1944), Firenze: Firenze University Press.

Miłosz C. 1955. La mente prigioniera, trad. O. Ceretti Borsini, Milano: A. Martello.

Munday J. 2014. Using Primary Sources to Produce a Microhistory of Translation and Translators: Theoretical and Methodological Concerns, „The Translator” 20(1), s. 64–80.

Nałkowska Z. 1944. L’amore cattivo, trad. M. Rakowska, E. Fabietti, Milano–Verona: Mondadori.

––––– 1988. Dzienniki IV: 1930–1939, t. 1, red. H. Kirchner, Warszawa: Czytelnik.

––––– 1990. Dom kobiet. Sztuka w trzech aktach, w: Z. Nałkowska, Utwory dramatyczne, Warszawa: Czytelnik.

––––– 2018. La casa delle donne, trad. S. Aleramo, a cura di A. Kłos, Pisa: Pacini Editore.

Paloposki O. 2017. In Search of an Ordinary Translator: Translator Histories, Working Practices and Translator-publisher Relations in the Light of Archival Documents, „The Translator” 23(1), s. 31–48.

Pariani L. 2006. Gombrowicz i Buenos Aires: historia pewnego przekładu, przeł. K. Żaboklicki, WL.

Parmegiani S. 1995. Far libri: Anita Pittoni e lo Zibaldone, Trieste: Parnaso.

Pięta H. 2012. Patterns in (In)directness: An Exploratory Case Study in the External History of Portuguese Translations of Polish Literature (1855–2010), „Target” 24(2), s. 310–337.

––––– 2017. Theoretical, Methodological and Terminological Issues in Researching Indirect Translation: A Critical Annotated Bibliography, „Translation Studies” 10(2), s. 198–216.

Quasimodo S. 1956. Il falso e vero verde: con un discorso sulla poesia, Milano: Mondadori, s. 49–52.

––––– 1961. Poezje, red. i słowo wstępne A. Międzyrzecki, Warszawa: PIW.

Ringmar M. 2012. Relay Translation, w: Y. Gambier, L. van Doorslaer (eds.), Handbook of Translation Studies, t. 3, Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins, s. 141–144.

Raffo A.M. 1994. Qualche considerazione sulla presenza della letteratura drammatica polacca in Italia nei tempi recenti, w: P. Marchesani (a cura di). 1994. La letteratura polacca contemporanea in Italia. Itinerari d’una presenza. Studi in memoria di Marina Bersano Begey, Roma: La Fenice, s. 73–86.

Rundle C. 2010. Publishing Translations in Fascist Italy, Oxford: Peter Lang. Saba U. 1975. Ernesto, Torino: Einaudi.

Słonimski A. 1982. Gwałt na Melpomenie, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. St André J. 2009. Relay, w: M. Baker, G. Saldanha (eds.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, London–New York: Routledge, s. 230–232.

Strożek P. 2012. Marinetti i futuryzm w Polsce 1909–1939: obecność – kontakty – wydarzenia, Warszawa: IS PAN.

Stryjkowski J. 1984. Austeria, trad. A. Kurczab, P. Statuti, Roma: E/o. Suchanow K. 2005. Argentyńskie przygody Gombrowicza, Kraków: WL.

––––– 2017. Gombrowicz. Ja, geniusz, Wołowiec–Warszawa: Czarne–Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza.

Surma-Gawłowska M. 2004, „Ferdydurke” po włosku, czyli Gombrowicz okiełznany, w: E. Skibińska (red.), Gombrowicz i tłumacze, Łask: Leksem, s. 61–68.

Toury G. 1995. Descriptive Translation Studies and Beyond, Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins.

––––– 2009. Metoda opisowych badań przekładu, przeł. A. Sadza, w: P. Bukowski, M. Heydel (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Znak, s. 206–222.

Tryuk M. 2007. Przekład ustny konferencyjny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Vasari R. [1926]. Udręka maszyn, przeł. I. Krzywicka, Muzeum Teatralne w Warszawie, sygn. 1401.

Washbourne K. 2013. Nonlinear Narratives: Paths of Indirect and Relay Translation, „Meta” 58(3), s. 607–625.

Witkiewicz S.I. 1970. Commedia ripugnante di una madre, trad. D. Maraini, Roma: Bulzoni.

Yao S.G. 2016. Translation Studies and Modernism, w: J.-M. Rabaté (ed.), A Handbook of Modernism Studies, Oxford: Wiley-Blackwell, s. 209–223.

Zaboklicka B. 2006. Nowe odczytanie „Ślubu” Witolda Gombrowicza w świetle przekładu autorskiego na hiszpański, w: M. Czermińska, K. Meller, P. Fliciński (red.), Literatura, kultura i język polski w kontekstach i kontaktach światowych, Poznań: Wydawnictwo Naukowe, s. 265–275.

––––– 2013. Praktyka i dydaktyka tłumaczenia literackiego w dwujęzycznym „tandemie”, „Między Oryginałem a Przekładem” 19–20, s. 141–151.

Informacje

Informacje: Przekładaniec, 2018, Numer 37 – Historia przekładu literackiego 2, s. 64 - 86

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Przekłady niebezpośrednie w polsko-włoskich relacjach literackich w dwudziestym wieku. Rekonesans

Angielski:

Indirect Translation in 20th-Century Polish-Italian Intercultural Exchange: A Reconnaissance

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-4865-0013

Anita Kłos
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-4865-0013 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
Polska

Publikacja: 28.12.2018

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Anita Kłos (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski